ТУРЕЦКИЙ ЯЗЫК. Türkçe oğreniyorum. Русский язык. Rusça oğreniyorum.

Объявление

 
УЧИМ ТУРЕЦКИЙ ЯЗЫК
Facebook Grubu · 25.597 üye
Gruba Katıl
📌 Присоеденяйтесь к нашей группе в фейсбук ❗Мы научим Вас турецкому языку за 3 месяца.
 

Информация о пользователе

Привет, Гость! Войдите или зарегистрируйтесь.



Rusya’nın sesi

Сообщений 31 страница 60 из 74

31

Hafta Sonu Nasıl Geçti? – Как прошли выходные?
http://s2.uploads.ru/l3oCv.jpg
Bugünkü dersimizde gündelik hayatta karşılaşabileceğiniz hafta sonu vakit geçirme ile alakalı diyalogları inceleyeceğiz.

Айфер: Приве́т, Макси́м? – Merhaba, Maksim.
Максим: Приве́т, Айфе́р. – Merhaba, Ayfer.
Айфер: Как дела́? – Nasılsın?
Максим: Спаси́бо, всё хорошо́. Как у тебя́? Как прошли́ выходны́е? – Teşekkürler, herşey iyi. Sen nasılsın? Hafta sonu nasıl geçti?
Айфер: Непло́хо! В суббо́ту я встре́тилась с друзья́ми, мы сходи́ли в кафе, немно́го пообща́лись. – Fena değil / Fena geçmedi. Cumartesi günü arkadaşlarımla buluştum, kafeye gittik.
Максим: Чем ты занима́лась в воскресе́нье? – Pazar günü neler yaptın?
Айфер: В воскресе́нье я вста́ла по́здно, поза́втракала, убрала́сь. Пото́м немно́го позанима́лась, подгото́вила презента́цию на вто́рник. – Pazar günü geç kalktım, kahvaltı yaptım, evi temizledim. Sonra biraz ders çalıştım, Salı günü için tanıtım hazırladım.
Максим: Пого́да была́ чуде́сная, пра́вда? Ты куда́-нибудь ходи́ла? – Hava çok güzeldi, değil mi? Bir yere gittin mi?
Айфер: Да, бы́ло со́лнечно, но о́чень хо́лодно. По́сле обе́да я вы́шла на у́лицу, немно́го погуля́ла, но о́чень бы́стро замёрзла. – Evet, hava güneşliydi, fakat çok soğuktu. Öğleden sonra dışarı çıktım, biraz dolaştım, ama çok çabuk üşüdüm.
Максим: Да, бы́ло ми́нус де́сять – ми́нус двена́дцать. – Evet, hava eksi on – eksi on iki (dereceydi).
Айфер: По доро́ге домо́й я зашла́ в магази́н, сде́лала ко́е-каки́е поку́пки, пото́м верну́лась домо́й. Выходны́е прошли́, а я не заме́тила, как. – Eve giderken markete uğradım, alış veriş yaptım, sonra da eve döndüm. Hafta sonu geçti, nasıl geçtiğini anlamadım.
Максим: Но ты же отдохну́ла – э́то са́мое гла́вное. – Ama en önemlisi, sen dinlendin. 
Айфер: Да, э́то то́чно. – Evet, doğru.

непло́хо! – fena değil
по доро́ге домо́й – eve giderken
ми́нус де́сять – eksi on
пра́вда? – öyle mi? gerçekten mi?
на́до же! – yapma! öyle mi?
э́то то́чно! – doğru, kesinlikle!
обща́ться / пообща́ться – sohbet etmek
де́лать поку́пки / сде́лать поку́пки – alış veriş yapmak
мёрзнуть / замёрзнуть – üşümek
чем ты занима́лся в выходны́е / в пра́здники / в о́тпуске = на кани́кулах? - hafta sonu / bayram günlerinde / tatilde neler yaptın?

* * *
Айфер: А ты как провёл выходны́е? – Sen de hafta sonunu nasıl geçirdin?
Максим: В пя́тницу ве́чером прие́хал мой друг из Сара́това. Мы сто лет с ним не ви́делись. А тут вдруг созвони́лись, и он реши́л прие́хать. – Cuma akşamı Saratov’dan bir arkadaşım geldi. Yüz sene (uzun zamandır) görüşmedik. Birden telefonlaştık, gelmeye karar verdi.
Айфер: Вы вме́сте учи́лись? – Beraber mi okudunuz?
Максим: Да, мы были́ в одно́й гру́ппе в университе́те. – Evet, üniversitede aynı gruptaydık / sınıftaydık.
Айфер: И что же вы де́лали? – Neler yaptınız?
Максим: В пя́тницу я встре́тил его́ на вокза́ле, пото́м мы пое́хали ко мне. – Cuma günü onu garda karşıladım, sonra bana (evime) gitmek için yola çıktık.
Айфер: Он останови́лся у тебя́? – Sende mi kaldı?
Максим: Да. Ты зна́ешь, ве́чером в пя́тницу бы́ли огро́мные про́бки, так что мы прие́хали домо́й часо́в в оди́ннадцать. – Evet. Biliyor musun, Cuma akşamı trafik çok kalabalıktı, eve saat on bir gibi geldik.
Айфер: На́до же! – Yapma! (Öyle mi?)
Максим: Немно́го перекуси́ли и сра́зу легли́ спать. – Biraz atıştırdık ve hemen yattık.

мы сто лет не ви́делись – yüz sene (uzun zamandır) görüşmedik
в пя́тницу ве́чером – Cuma akşamı
а тут вдруг – birden, birdenbire
созва́ниваться / созвони́ться – telefonlaşmak
е́хать ко мне / пое́хать ко мне – bana (evime) gitmek
остана́вливаться / останови́ться у меня́ – bende (evimde) kalmak
переку́сывать / перекуси́ть – atıştırmak

* * *
Максим: На сле́дующее у́тро мы вста́ли пора́ньше, поза́втракали, пое́хали в центр го́рода. – Ertesi sabah erken kalktık, kahvaltı yaptık ve şehrin merkezine gittik.
Айфер: Твой друг впервы́е в Москве́? – Arkadaşın Moskova’da ilk defa mı (bulunuyor)? / Arkadaşın daha önce Moskova’ya geldi mi?
Максим: Нет, он и ра́ньше быва́л в Москве́, но то́лько прое́здом. – Hayır, daha önce de Moskova’ya geldi, ancak aktarma yaparak geldi.
Айфер: Что ты ему́ показа́л? – Ona nereleri gezdirdin?
Максим: Я отвел его́ на Кра́сную пло́щадь и в Истори́ческий музе́й. – Onu Kızıl Meydana ve Tarih Müzesine götürdüm.
Айфер: Ему́ понра́вилось? – Beğendi mi?
Максим: Да, мы хорошо́ провели́ вре́мя, сде́лали мно́го фотогра́фий. А ве́чером пошли́ в теа́тр. – Evet, iyi vakit geçirdik, çok fotoğraf çektirdik. Akşam ise tyatroya gittik.
Айфер: Здо́рово! И на что вы ходи́ли? – Ne güzel! Oynlardan hangisine gittiniz?
Максим: На «Во́лки и о́вцы» Остро́вского. – Ostrovski’nin ‘Kurtlar ve Kuzular’ına gittik.
Айфер: Понра́вилось? – Beğendiniz mi?
Максим: Да, спекта́кль нам о́чень понра́вился. Это ру́сская кла́ссика. – Evet, oyunu çok beğendik. Bu Rus klasiği.
Айфер: Я то́же хочу́ ка́к-нибудь сходи́ть в теа́тр. – Ben de bir gün tiyatroya gitmek istiyorum.
Максим: Нет пробле́м. Дава́й в сле́дующие выходны́е? – Problem yok. Önümüzdeki hafta sonu gidelim mi?
Айфер: Хорошо́, договори́лись. Твой друг ещё в Москве́? – Tamam, anlaştık. Arkadaşın hala Moskova’da mı?
Максим: Нет, в воскресе́нье днём я проводи́л его́ на вокза́л, он пое́хал домо́й. – Hayır, Pazar güzü gündüz onu gara götürdüm, memleketine gitti.

встава́ть / встать пора́ньше – erken kalkmak
быва́ть прое́здом – aktarma yaparak bulunmak
хорошо́ проводи́ть вре́мя – iyi vakit geçirmek
де́лать фотогра́фии / сде́лать фотогра́фии – fotoğraf çekmek, fotoğraf çektirmek
здо́рово – ne güzel! çok güzel!
ходи́ть на спекта́кль / сходи́ть на спекта́кль – oyuna gitmek
ходи́ть в теа́тр / сходи́ть в теа́тр – tiyatroya gitmek
в воскресе́нье днём – Pazar günü gündüz

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

32

Yemek zamanı! – Время есть!
http://s3.uploads.ru/C0Ba2.jpg

Rusça’da ‘Вре́мя есть’ ifadesi, Türkçe’ye iki şekilde tercüme edilir: ‘Vakit var’ ve ‘Yemek zamanı’. Tabii ki tek ifadedenin iki anlamının bulunması, bazı insansanlar tarafından reklam amacıyla kullanılmaya başlandı. Bugünlerde, birçok kafe ve restoran sahibi, bu Rusça ifadesinden yararlanarak müşterilerinin ilgisini çekmeye çalışıyor. Bununla hem farklı tabelalarda hem de mönülerde karşılaşabilirsiniz.

Bugünkü dersimizde gündelik hayatında karşılaşabileceğiniz yemek siparişleri ile ilgili diyalogları inceleyeceğiz.

I. Kafeye davet

Руслан: Приве́т, Диле́к. Я давно́ хоте́л пригласи́ть тебя́ в кафе́ или рестора́н. Мо́жет, нам сходи́ть сего́дня куда́-нибу́дь? Как ты ду́маешь? – Merhaba, Dilek. Uzun zamandan beri seni bir kafeye veya restorana davet etmek istiyorum. Acaba (belki), bugün bir yere gitsek mi? Ne düşünüyorsun?
Дилек: Почему́ бы и нет? Сего́дня я свобо́дна. Куда́ мы идём? – Neden olmasın? Bugün müsaitim. Nereye gidiyoruz?
Руслан: Здесь ря́дом есть но́вая италья́нская пиццери́я, япо́нский рестора́н, ру́сская ку́хня. Что ты предпочита́ешь? – Burada yakında yeni İtalyan pizzacı var, Japon restoranı, Rus mutfağı var. Neyi tercih ediyorsun?
Дилек: Я люблю́ туре́цкую ку́хню, но хочу́ попро́бовать и ру́сскую. Пра́вда, я ещё ни ра́зу не была́ в ру́сском рестора́не. – Ben Türk mutfağını seviyorum, ama Rus mutfağının tadına da bakmak istiyorum. Daha önce hiç Rus restoranına gitmedim.
Руслан: Тогда́ мы идём в кафе́, там ру́сская ку́хня. Ты не про́тив? – O zaman kafeye gidiyoruz, orada Rus mutfağı var. İtirazın var mı?
Дилек: Нет, я не про́тив! – Hayır, itirazım yok!

приглаша́ть / пригласи́ть в кафе́/в рестора́н – kafeye/restorana davet etmek
почему́ бы и нет? – neden olmasın?
что ты предпочита́ешь? – neyi tercih ediyorsun?
ты не про́тив? – itirazın var mı?
я не про́тив – itirazım yok

II. Kafede

Официант:
Здра́вствуйте, добро́ пожа́ловать. – Merhaba, hoş geldiniz.
Руслан: Здра́вствуйте, спаси́бо. – Merhaba, teşekkürler (=hoş bulduk).
Официант: Вас дво́е? – İki kişi misiniz?
Руслан: Да, нас дво́е. – Evet, iki kişiyiz.
Официант: Како́й зал – куря́щий, некуря́щий? – Hangi salon? Sigara içilen salon mu sigara içilmeyen salon mu?
Дилек: Лучше некуря́щий. – Sigara içilmeyen salon daha iyi.
Официант: Прошу́, проходи́те. Вот сто́лик на двои́х. – Buyurun, geçin. İşte iki kişilik masa.
Руслан: Спаси́бо. Диле́к, где ты хо́чешь сесть? - Teşekkürler. Dilek, nereye oturmak istiyrsun?
Дилек: Я хочу́ сесть о́коло окна́. – Pencerenin yanına oturmak istiyorum.
Руслан: Да, коне́чно. Приса́живайся. – Evet, tabii. Otur.
Дилек: Спаси́бо. – Teşekkürler.
Руслан (официанту): Принеси́те, пожа́луйста, меню́. – (garsona) Mönü getirir misiniz, lütfen.
Официант: Одну́ мину́ту… Вот меню́. Вы гото́вы сра́зу сде́лать зака́з? – Bir dakika... İşte mönü. Hemen sipariş vermeye hazır mısınız?
Руслан (официанту): Нет, мы пока́ не гото́вы. – Hayır, şimdilik (daha) hazır değiliz.
Официант: Хорошо́, я подойду́ чуть по́зже. – Tamam, biraz sonra gelirim.

добро́ пожа́ловать – hoş geldiniz.
вас/нас дво́е – iki kişiyiz/iki kişisiniz
куря́щий/некуря́щий зал – sigara içilen/içilmeyen salon
сто́лик на двои́х/трои́х/четверы́х – iki/üç/dört kişilik masa
де́лать/сде́лать зака́з – sipariş vermek


III. Mönü

Дилек: Здесь меню́ то́лько на ру́сском языке́! Ты мо́жешь помо́чь мне? – Burada yalnız Rusça mönüsü var! Bana yardım edebilir misin?
Руслан: Да, коне́чно. – Evet, tabii.
Дилек: Что ты рекоменду́ешь? – Neyi tavsiye ediyorsun (edersin)?
Руслан: Вот заку́ски: сала́ты, блины́. – İşte mezeler: salatalar, krepler.
Дилек: О, я давно́ уже́ хочу́ попро́бовать ру́сские блины́! Это вку́сно? – O, uzun zamandır Rus kreplerin tadına bakmak istiyorun! Bunlar güzel mi?
Руслан: У нас говоря́т: на вкус и цвет това́рища нет. А вообще́ ру́сские блины́ зна́ют во всём ми́ре. По-мо́ему, э́то о́чень вку́сно. Блины́ быва́ют ра́зные: с сы́ром, со смета́ной, с икро́й. Каки́е ты хо́чешь? – Bizde şöyle derler: tadına ve rengine göre arkadaş bulamazsın (=İnsan çeşit çeşit, yer damar damar). Oysa, Rus krepleri bütün dünyada biliyorlar. Kreplerin farklı çeşitleri var: peynirli, kaymaklı, havyarlı. Sen hangisini istiyorsun?
Дилек: Пожа́луй, с сы́ром. – Peynirli alayım.
Руслан: Хорошо́. Что́-нибудь ещё? – Tamam, başka bir şey (ister misin)?
Дилек: Да, ещё гре́ческий сала́т и чёрный чай. А ты что вы́брал? – Evet, bir de Yunan salatası ve siyah çay (alayım). Sen de neler seçtin?
Руслан: Я вы́брал суп – борщ – и овощно́й сала́т. – Ben borsç çorbasını ve sebzeli salata seçtim.
Дилек: А что бу́дешь пить? – Ne içeceksin?
Руслан: Ко́фе. (к официанту) Мо́жно вас? – Kahve. (garsona) Bakar mısınız?
Официант: Пожа́луйста. Вы уже вы́брали? Я вас слу́шаю. – Buyurun. Seçim yaptınız mı? Sizi dinliyorum.
Руслан: Нам, пожа́луйста, блины́ с сы́ром, гре́ческий сала́т и чёрный чай для да́мы. А мне – борщ со смета́ной, овощно́й сала́т и чёрный ко́фе. – Bize, lütfen, bayan (kadın) için peynirli krep, Yunan salatası ve siyah çay. Bana da kaymaklı borsç, sebzeli salata ve sade kahve.
Официант: Хорошо́. – Peki.

меню́ на ру́сском/англи́йском языке́ – Rusça/İngilizce mönüsü
что ты рекоменду́ешь? – neyi tavsiye edersin?
про́бовать/попро́бовать – tadına bakmak, tatmak
вку́сно/не вку́сно – güzel/güzel değil; lezzetli/lezzetli değil
что-нибудь ещё? – başka bir şey (ister misin/arzu eder misin?)
выбира́ть/вы́брать – seçmek
мо́жно вас? – bakar mısınız?
нам/мне, пожа́луйста… - bize/bana ..., lütfen

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

33

Gelecek Zaman 1 – Будущее время 1

Bugünkü dersimizde Fiillerin Gelecek Zaman Şekillerine başlıyoruz. Bu konu da, fiillerin Görünüş biçimleri konusuna bağlıdır. Önceki derslerimizde öğrendiğimiz gibi, Rusça’daki fiillerin iki biçimi vardır. Bunlar Tamamlanmış ve Tamamlanmamamış Eylem Biçimleri. Bu derste Tamamlanmamış Eylemler üzerinde duracağız. Bunların Gelecek Zaman Şekilleri, ‘что я буду де́лать?’ [şto ya búdu délat’] sorusuna cevap verir.

Что я бу́ду де́лать за́втра? – Yarın ne yapacağım?
За́втра я бу́ду рабо́тать. – Yarın çalışacağım.

Tamamlanmamış Eylem için Gelecek Zaman Biçimi nasıl yapılır?

Fiillerin Gelecek Zaman Şekillerini yapmak için iki fiili kullanmanız gerekecek. İlk fiil, ‘быть’ [bıt’] (olmak) fiili, Gelecek Zaman Şekillerini oluşturmak için yardımcı fiil rolünü üstlenir.
İlk olarak ‘быть’ fiilinin Şahıs ve Sayısına göre çekimlerine bakalım. Gelecek Zaman Şekillerinin olumlu bir noktası, Cinslere göre değişmemesidir. Lütfen, aşağıdaki listeye bakın:
я – бу́ду (olacağım)
ты – бу́дешь (olacaksın)
он/она – бу́дет (olacak)
мы – бу́дем (olacağız)
вы – бу́дете (olacaksınız)
они – бу́дут (olacaklar)

İkinci aşamaya geldik. Rusça’da ‘çalışacağım’ söylemek için ‘быть’ fiilinden hemen sonra Fiilin Mastar Şeklini kullanmak lazım. Aşağıdaki fiillere bakın:

я бу́ду + рабо́тать = çalışacağım
ты бу́дешь + рабо́тать = çalışacaksın
он/она бу́дет рабо́тать = çalışacak
мы бу́дем рабо́тать = çalışacağız
вы бу́дете ра́ботать = çalışacaksınız
они бу́дут рабо́тать = çalışacaklar

Şimdi Gelecek Zaman ile kullanılan Zarflara bakalım:
за́втра [záftra] – yarın
послеза́втра [poslizáftra] – sonraki gün; yarından sonra
пото́м [patóm] – sonra
через ча́с [çiris çás] – bir saat sonra
через два́ часа́ [çiriz dvá çisá] – iki saat sonra
через день [çiris dén] – bir gün sonra
в два/три/четыре часа [v dva/tri/çitı́ri çisá] – saat ikide, üçte, dörtte
в пять часо́в три́дцать мину́т [f pyat’ çisóf trítsat’ minút] – saat beş buçukta
как обы́чно [kak abı́çna] – her zamanki gibi
на сле́дующей неде́ле [na sléduşşiy nidéli] – gelecek/önümüzdeki hafta
в сле́дующий понеде́льник/вто́рник/четве́рг [f sléduşşiy panidél’nik/ftórnik/çitvérk] – gelecek/önümüzdeki Pazartesi günü/Salı günü/ Perşembe günü
в сле́дующую сре́ду/пя́тницу [f sléduşşiyu srédu/pyátnitsu] – gelecek/önümüzdeki Çarşamba günü/Cuma günü
в сле́дующее воскресе́нье [f sléduşşiyi vaskrisénye] – gelecek/önümüzdeki Pazar günü
в следующие выходны́е [f sleduşşiyi vıhadnı́yi] – gelecek/önümüzdeki hafta sonu
весь день/ве́чер/ме́сяц [ves’ den’/véçir/mе́syats] – bütün gün/akşam/ay
всё у́тро [fsyo útra] – bütün sabah
всю ночь [fsyu noç'] – bütün gece

Yukarıdaki zarflar cümlede genellikle fiilden sonra gelir:
За́втра он бу́дет рабо́тать весь день. – Yarın bütün gün çalışacak.

Şimdi örneklere bakın:

Olumlu Şekil ve Soru Kelimeleriyle Soru
1.
- Что ты бу́дешь де́лать за́втра? – Yarın ne yapacaksın?
- За́втра я как обы́чно бу́ду рабо́тать. – Yarın her zamanki gibi çalışacağım.
- А послеза́втра? – Ya yarından sonra?
- Послеза́втра бу́ду оформля́ть докуме́нты на ви́зу. – Yarından sonra vize belgeleriyle uğraşacağım.
2.
- Здра́вствуйте, скажи́те, где Макси́м? – Merhaba, söyler misiniz lütfen, Maksim nerede?
- Макси́м сего́дня не рабо́тает. Он бу́дет рабо́тать за́втра. – Maksim bugün çalışmıyor. Yarın çalışacak.
3.
- Что вы бу́дете де́лать ве́чером? – Akşam ne yapacaksınız?
- Ве́чером мы бу́дем смотре́ть телеви́зор. – Akşam televizyon seyredeceğiz.
4.
- Где мы бу́дем за́втракать? – Kahvaltımızı nerede yapacağız?
- Вы бу́дете за́втракать в кафе́ на пе́рвом этаже́. – Kahvaltınızı birinci kattaki kafede yapacaksınız.
5.
- Когда́ вы бу́дете обе́дать сего́дня? – Bugün ne zaman/saat kaçta öğle yemeğinizi yiyeceksiniz?
- Я бу́ду обе́дать через два́ часа́. – İki saat sonra öğle yemeğimi yiyeceğim.

Olumlu Soru
Cümlede soru kelimesi kullanılmıyorsa kelime düzeni olumlu cümledeki gibi kalır, soru tonlaması uygulanır. Soru tonlamasıyla ‘быть’ fiilini vurgulamaya çalışın:
6.
- Ты бу́дешь звони́ть мне ка́ждый день? – Beni her gün arayacak mısın?
- Да, коне́чно. Я бу́ду звони́ть тебе́ ка́ждый день. – Evet, tabii ki! Seni her gün arayacağım.

Olumsuz ve Olumsuz Soru
Olumsuz şeklini yapmak için ‘быть’ fiilinin önüne ‘не’ (-mA-) olumsuz edatı getirilir:
7.
- Он бу́дет чита́ть э́ту кни́гу? – Bu kitabı okuyacak mı?
- Нет, он не бу́дет чита́ть э́ту кни́гу. – Hayır, bu kitabı okumayacak.
8.
- Прости́те, вы не бу́дете отвеча́ть на мой вопро́с? – Pardon, benim soruma cevap vermeyecek misiniz?
- Нет, не бу́ду. Извини́те. – Hayır, vermeyeceğim. Kusura bakmayın.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

34

Gelecek Zaman 2 – Будущее время 2

Bugünkü dersimizde Fiillerin Gelecek Zaman Şekillerine devam edeceğiz, Tamamlanmamış Eylem Biçimleri üzerinde duracağız. Tamamlanmamış Eylemlerin Gelecek Zaman Şekli, ‘что cде́лает?’ [şto zdélait] sorusuna cevap verir.
Hatırlarsanız Tamamlanmamış Fiillerin Gelecek Zaman Şekillerini yapmak için iki fiili kullanmamız lazımdı. İlk fiil, ‘быть’ [bıt’] (olmak) fiiliydi, ondan sonra Tamamlanmamış Fiil kullanılıyordu.

Я бу́ду по́мнить тебя́ – Ben seni hatırlayacağım.

Tamamlanmış Fiillerin Gelecek Zaman Biçimleri başka bir şekilde oluşur. Burada ‘быть’ [bıt’] (olmak) fiili kullanılmıyor.

Я тебя́ никогда́ не забу́ду – Ben seni hiç bir zaman unutmayacağım.

Bu grup fiillere Şahıs, Sayı ve Tipine göre Şimdiki Zaman takıları eklenir. Bildiğiniz gibi, Rusça’da I. Tip ve II. Tip Fiiller var. Fiilin Tipi Mastar Şeklindeki takılarına göre ayrılır. I. Tip grubuna Mastar Şekillerinde ‘-ать’ ve ‘-ять’ ile biten fiiler, başka bir değişle sonunda ‘-ить’ olmayan fiiller de girer. II. Tip Fiileri ise, Mastar Şeklinin ‘-ить’ ile biten fiilleridir. Ayrıca, bu grup çok sayıda istisnai durumlar içerir.
Tamamlanmış Fiillerin Gelecek Zaman şekillerini yapmak için Fiilin kökünü çıkarmak için Mastar Şeklinden -ть, -ти veya -чь takılarını kaldırıyoruz ve kalan köke Şimdiki Zaman takılarını ekliyoruz.
Örneğin, ‘прочитать’ fiilindeki ‘-ть’ Mastar takısı kaldırıldıktan sonra karşımıza ‘прочита-’ kökü çıkıyor. Şimdi de Çekim tablolarına geçelim.

I. Tip Fiillerin Çekim Şekilleri
http://s2.uploads.ru/Urx3Q.jpg
Şimdi de I. Tip Fiileri yukarıda gösterilen tablodaki gibi çekiniz:
пообе́дать – öğle yemeği yapmak
сде́лать – yapmak

Dikkat!
1. I. Tip Gruba giren bazı fiillerin 1. Şahıs şeklinde (Tekil Şekli için geçerli) kökten sonra ekstra harf getirilir:
потерпе́ть (п+л) – потерп-л-ю́ (sabredeceğim)
поста́вить (в+л) – поста́в-л-ю (koyacağım)
поспа́ть (п+л) – посп-л-ю́ (uyuyacağım)

2. Bazı fiillerin ise Gelecek Zaman şekillerinde kökün son harfi değişir. Bu durumları mutlaka ezberleyin:
показа́ть – göstermek
я – пока-ж-у́
ты – пока́-ж-ешь
он/она – пока́-ж-ет
мы – пока́-ж-ем
вы – пока́-ж-ете
они – пока́-ж-ут

написать – yazmak
я – напи-ш-у́
ты – напи́-ш-ешь
он/она – напи́-ш-ет
мы – напи́-ш-ем
вы – напи́-ш-ете
они – напи́-ш-ут

Şimdi ise II. Tip Fiillere geçelim.

II. Tip Fiillerin Çekim Şekilleri:
http://s2.uploads.ru/z6TSw.jpg
Şimdi de II Tip Fiileri yukarıda gösterilen tablodaki gibi çekiniz:
позвони́ть – telefon etmek, aramak
постро́ить – yapmak, kurmak
объясни́ть – anlatmak

Dikkat!
1. II. Tip Gruba giren bazı fiillerin 1. Şahıs şeklinde (Tekil Şekli için geçerli) kökün son harfi değişir. Bu durumları mutlaka ezberleyin:
уви́деть – görmek: уви́-ж-у (görüyorum)
встре́тить – karşılamak, rastlamak: втре-ч-у (karşılayacağım)
спроси́ть – sormak: спро-ш-у (soracağım)

2. II. Tip Gruba giren bazı fiillerin 1. Şahıs şeklinde (Tekil Şekli için geçerli) kökten sonra ekstra harf getirilir:
купи́ть – almak: (п+л) куп-л-ю (alacağım)
пригото́вить – pişirmek: (в+л) приготов-л-ю (pişireceğim, yapacağım)
подготовить – hazırlamak: (в+л) подготов-л-ю (hazırlayacağım)

Hatırlarsanız, Tamamlanmamış ve Tamamlanmış Eylemler çiftler oluşturabilir. Bu, Gelecek Zaman Şekilleri için de geçerlidir.
http://s2.uploads.ru/wrx9D.jpg
Tabloda verilen fiiler arasında en büyük fark, sürecin tamamlanması veya tamamlanmaması, başka değişle sürecin sınırlı ya da sınırsız olması.

Şimdi örneklere bakın:
1.
- Приве́т. Ты мо́жешь сейча́с говори́ть? – Merhaba, şu an müsait misin (konuşabilir misin)?
- Приве́т. Я сейча́с за рулём. Перезвоню́ по́зже. – Merhaba, şu an direksyon başındayım. Sonra ararım.
2.
- Вы уже́ офо́рмили на́шу ви́зу? – Vizemizi yaptınız mı artık?
- Нет, я ещё не офо́рмил, но сего́дня обяза́тельно офо́рмлю. Я не забу́ду. – Hayır, daha yapmadım, fakat bugün mutlaka yapacağım (bitireceğim). Unutmayacağım!
3.
- Ты уже́ встре́тил Ка́тю? – Katya’yı (artık) karşıladın mı?
- Нет, ещё не встре́тил. Встре́чу её по́сле обе́да. – Hayır, karşılamadım, öğleden sonra karşılayacağım.
4.
- Она́ уже́ купи́ла сувени́ры? – Hediyelik eşyaları (artık) aldı mı?
- Нет, но она́ обяза́тельно ку́пит сувени́ры за́втра. – Hayır, ama yarın hediyelik eşyaları mutlaka alacak.
5.
- Они́ уже́ написа́ли эме́йл? – (Artık) e-mail yazdılar mı?
- Нет, но они́ напи́шут в ближа́йшее вре́мя. – Hayır, fakat en yakın zamanda yazacaklar.
6.
- Вы позвони́ли в посо́льство? – Büyükelçiliği aradınız mı?
- Нет, я позвоню́ по́сле обе́да. – Hayır, öğleden sonra arayacağım.
7.
- Вы вы́слали нам э́тот счёт? – Bize bu faturayı gönderdiniz mi?
- Пока́ нет, сейча́с вы́шлем. – Daha göndermedik, şimdi göndereceğiz.
8.
- Что ты сего́дня пригото́вишь? – Bugün ne pişireceksin?
- Сего́дня я пригото́влю борщ. – Bugün borşç pişireceğim.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

35

teşekkürler/спасибо

0

36

‘Идти’ ve ‘ехать’ fiillerinin çeşitli Zaman Şekilleri
Глаголы ‘идти’ и ‘ехать’ в различных временах

Bugünkü dersimizde ‘идти́’ [ittí] ve ‘е́хать’ [yéhat’] fiillerinin çeşitli zaman şekillerini inceleyeceğiz. Önceki derslerimizde öğrendiğimiz gibi, Türkçe’de ‘gitmek’ anlamında kullanılan bu fiiller, Rusça’da çok farklı, ‘идти́’ [ittí] fiili, ‘yürüyerek gitmek’ anlamını alırken ‘е́хать’ [yéhat’] fiili ‘bir araçla, bir taşıtla gitmek’ anlamına gelir.

I. ‘Идти́’ fiili

Bu fiilin farklı zaman şekilleri farklı köklerden oluşur: идти́ [ittí] – ходи́ть [hadít’] – пойти́ [paytí]. Aşağıdaki tablolada bu biçimleri bulabilirsiniz:
http://s3.uploads.ru/ZIbAm.jpg

II. ‘Е́хать’ fiili

Bu fiilin de farklı zaman şekilleri farklı köklerden oluşur: е́хать [yehat’] – е́здить [yez’dit’] – пое́хать [payehat’]. Aşağıdaki tablolayu inceleyin, fiilin şekillerini ezberleyin:
http://s3.uploads.ru/Mp02N.jpg
Şimdi sıra cümlelere geldi. Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Приве́т, куда́ ты идёшь? – Selam, nereye gidiyorsun?
- Сейча́с я иду́ в о́фис. А ты? – Ben şimdi ofise gidiyorum. Ya sen?
- Я иду́ в магази́н. – Ben markete gidiyorum.

2.
- Сейча́с мы идём в рестора́н. – Şimdi restorana gidiyoruz.
- Вчера́ мы то́же ходи́ли в рестора́н. – Dün de restorana gittik.
- И за́втра мы пойдём в рестора́н. – Yarın da restorana gideceğiz.

3.
- Куда́ вы е́дете? – Nereye gidiyorsunuz?
- Мы е́дем в Стамбу́л. – Biz İstanbul’a gidiyoruz.
- На чём вы е́дете? – Neyle gidiyorsunuz?
- На самолёте (= Летим на самолёте). – Uçakla gidiyoruz.

4.
- Когда́ он пое́дет в Росси́ю? – Rusya’ya ne zaman gidecek?
- На сле́дующей неде́ле. – Önümüzdeki hafta.

5.
- Вы идёте сего́дня в кино́? – Bugün sinemaya gidiyor musunuz?
- Вчера вы то́же ходи́ли в кино́? – Dün de sinemaya gittiniz mi?
- За́втра вы пойдёте в кино́? – Yarın sinemaya gidecek misiniz?

6.
- Куда́ они́ иду́т сейча́с? – Onlar şimdi nereye gidiyorlar?
- Сейча́с они́ иду́т на за́втрак. – Şimdi kahvaltıya gidiyorlar.
- А куда́ они́ пойду́т по́сле за́втрака? – Kahvaltıdan sonra da nereye gidecekler?
- По́сле за́втрака они́ пойду́т на пляж. – Kahvaltıdan sonra plaja gidecekler.

7.
- Куда́ вы е́здили вчера́? – Dün nereye gittiniz?
- Вчера́ мы е́здили в Су́здаль. – Dün Suzdal’e gittik.
- Куда́ вы пое́дете за́втра? – Yarın nereye gideceksiniz?
- За́втра мы пое́дем в Се́ргиев Поса́д. – Yarın Sergiyev Pasad’a gideceğiz.
- На чём вы пое́дете? – Neyle gideceksiniz?
- На маши́не. – Arabayla.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

37

İlk krep güzel çıkmaz – Пе́рвый блин ко́мом

Bugünkü dersimizde Rusya’da genellikle Şubatın sonunda ya da Martın başında kutlanan Maslenitsa bayramı ile ilgili iki deyim üzerinde duracağız.

Çok eski zamanlardan beri varolan ve kökleri Hıristiyan öncesi Rusyası’na giden bu bayram, bir hafta boyunca kutlanır. Ruslar için, Maslenitsa, kışın bitmesi ve ilkbaharın gelmesi demektir. Rusların Maslenitsası, bir nevi Orta Asya haklarında yaygın olan, son zamanlarda Türkiye’de de kutlanmaya başlanan Nevruz bayramıyla benzerlik gösterir. Maslenitsa haftasında güneş şeklindeki krepler (блины) yapılır ve eş dost akrabalara ikram edilir. En büyük kutlamalarının denk geldiği Pazar günü, Maslenitsa kuklası yakılır, böylece kış kovulur. Malenitsa’dan sonra ise Ortodoksların en büyük orucu (Великий пост) başlar.

I. Первый блин комом – İlk krep güzel çıkmaz

Bugünkü dersimizde ilk olarak ‘Пе́рвый блин ко́мом’ [pérvıy blin kómam] deyimi üzerinde duralım. Bu deyim Rusça’da en çok kullanılan deyimlerden biridir. Türkçe’ye ‘İlk krep güzel çıkmaz (küme gibi çıkar)’ şeklinde tercüme edilebilir. Bunun anlamı şudur: herhangi bir iş her zaman ilk başta güzel gitmiyor. Bunun en yakın Türkçe karşılığı ise ‘Hayırlı işler zor başlar’. Bu deyim, genellikle bir işin başarısızlığını yaşayan birini teselli etmek için söylenir.

Lütfen, aşağıdaki örneğe bakın:

1.

- Я слы́шала, что ты сдава́л на пра́ва? Ну и ка́к, успе́шно? – Duyduğuma göre sürücü (ehliyet) sınavına girmişsin. Nasıldı, başarılı geçti mi?
- Нет, с пе́рвой попы́тки сдать экза́мен не удало́сь. – Hayır, ilk hakkımda sınavı kazanamadım.
- Ну ничего́, не расстра́ивайся. Пе́рвый блин всегда́ ко́мом. – Önemli değil, üzülme. İlk krep güzel çıkmaz.- Спаси́бо за подде́ржку. – Desteğin için teşekkür ederim.

II. Не всё коту́ ма́сленица - Kedi için her zaman Maslenitsa devam etmez

Şimdi de ‘Не всё коту́ ма́сленица’ [Ni fsyó katú máslinitsa] (Kedi için her zaman Maslenitsa devam etmez) deyimine geçelim. Bu deyimin anlamı şudur: eğlenceli, keyifli ve mutlu yaşam ömür boyu sürmez, bir gün zor zamanlar da mutlaka başlayacaktır.

Deyim, şu Rus atasözünden çıktı: ‘Не всё коту́ ма́сленица, бу́дет и Вели́кий пост’ [Ni fsyó katú máslinitsa, búdit i vilíkiy post]. Türkçe’ye doğrudan ‘Kedi için her zaman Maslenitsa devam etmez, gün gelir, Büyük oruç da başlayacaktır’ diye tercüme edilebilir. Rusya’da yedi gün süren, eğlence ve yemeklerle dolu Maslenitsa’dan sonra insan yedi hafta boyunca (40 gün) oruç tutacak. Ortodoksların orucu, Müslümanların orucundan farklıdır. Ortodokslar, belli hayvansal gıdaları yemez, alkol içmez, kötü alışkanlık ve eğlenceli ortamlardan uzak durur.

Sadece bayramla sınırlanmayan bu deyim, gündelik hayatta sıkça kullanılır. Lütfen, örneğe bakın:

2.
- Приве́т! Как прошёл о́тпуск? – Merhaba, tatilin nasıl geçti?
- О́тпуск прошёл отли́чно, но рабо́тать совсе́м не хо́чется. – Tatil çok iyi geçti, ama canım çalışmak istemiyor hiç.
- Ну, ты же зна́ешь, не всё коту́ ма́сленица… – Biliyorsun, kedi için hep Maslenitsa devam etmez...

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

38

Bana pasaportunuz lazım – Мне нужен ваш паспорт
http://s2.uploads.ru/HQbOv.jpg

Bugünkü dersimizde Rusça'da gerekli olan şeyleri isteme ve istenme modelleri üzerinde çalışacağız, ‘на́до, ну́жно, ну́жен’ kelimelerinin kulanışlarını inceleyeceğiz. Önceki derslerimizde de karşılaştığımız bu konuya daha detaylı bir şekilde değineceğiz. Türkçe karşılığı ‘lazım’ ve ‘gerek’ olan ‘надо, нужно, нужен’ kelimeleri, hem isimlerle hem de fiillerle kullanılabilir. Sırayla kullanışlarını inceleyelim.

I. Мне + ну́жен + İsim

Rusça’da ‘Bana kalem lazım’, ‘Benim paraya ihtiyacım var’ gibi cümleleri yapmak için cümlenin başına gerekli Şahıs Zamirinin –E/-A Hali, ondan sonra ‘ну́жен’ kelimesi ve son olarak ismi kullanmanız gerekecek. ‘Нужен’ kelimesi, ondan sonra gelen isme bağlı olarak şahıs ve sayısına göre değişebilir. Şahıs Zamirlerinin –E/-A Hali şekillerine bakınız:

Кто – кому́?
я – мне, ты – тебе́, он – ему́, она – ей
мы – нам, вы – вам, они – им

Şimdi de ‘нужен’ kelimesinin şahıs ve sayısına göre kullanışlarına bakalım:
http://s2.uploads.ru/XHCF8.jpg
Lütfen, aşağıdaki örnekleri inceleyin:

1.
- Мне ну́жен ваш па́спорт. – Bana pasaportunuz lazım.
- Вот, возьми́те, пожа́луйста. – İşte alın/buyurun.

2.

- Прости́те, вам что́-то ну́жно? – Affedersiniz, size bir şey lazım mı (bir şeye ihtiyacınız mı var)?
- Да, нам ну́жен вот э́тот а́дрес. – Evet, bize bu adres gerekir.
- Дава́йте посмотрю́. – Bakayım...

3.
- Нам нужна́ маши́на на па́ру дней. – Bize birkaç gün için araba gerekir.
- Кака́я маши́на вам нужна́? – Size nasıl bir araba gerekir?
- Нам нужна́ небольша́я маши́на с автомати́ческой коро́бкой переда́ч. – Bize küçük, otomatik vitesli araba gerekir.
- Хорошо́, дава́йте посмо́трим, что у нас есть. – Tamam, bakalım, bizde neler var bakalım.

4.
- Ей ну́жен обме́н валю́ты. Подскажи́те, где она́ мо́жет его́ найти́. – Ona döviz bürosu gerek. Söyler misiniz, onu (döviz bürosunu) nerede bulabilir?
- В ба́нке напро́тив. – Karşıdaki bankada.

5.
- Им не нужны́ пробле́мы. Они́ хотя́т сде́лать всё бы́стро. – Problemlere ihtiyaçları yok. Onlar herşeyi çabuk yapmak istiyorlar.
- Хорошо́, я постара́юсь что́-нибудь сде́лать. – Tamam, bir şeyler yapmaya çalışırım.

6.
- Большо́е спаси́бо, мне бо́льше не нужна́ твоя́ по́мощь, тепе́рь я могу́ всё сде́лать сам. – Teşekkür ederim, yardımına ihtiyacım yok artık, şimdi herşeyi kendim yapabilirim.
- Как зна́ешь. – Sen bilirsin.

7.
- Вам ну́жен перево́дчик на э́ту вы́ставку? – Bu fuar için tercümana ihtiyacınız var mı?
- Ду́маю, ну́жен. Подыщи́те нам кого́-нибудь. – Sanırım var. Bize bir kimseyi bulun.

II. Мне + на́до/ну́жно + Fiil (Mastar)

Türkçe’deki ‘benim gitmem lazım’ cümlesi, Rusça’da farklı bir şekilde kurulur. Direk tercüme sonucunda karşımıza ‘Bana gitmek lazım’ cümlesi çıkar. Olumlu cümlelerde ‘на́до/ну́жно’ kelimelerinden sonra daha çok Fiillerin Tamamlanmış Biçimi kullanılır. Lütfen, aşağıdaki tabloya bakın:
http://s3.uploads.ru/ep6uq.jpg
Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

8.
- Мне ну́жно ко́е-что узна́ть у вас. – Sizden bir şeyler öğrenmek istiyorum.
- Да, пожа́луйста, я вас слу́шаю. – Evet, buyurun, sizi dinliyorum.

9.
- Ему́ на́до отпра́вить e-máil. Где он мо́жет э́то сде́лать? – Onun e-mail göndermesi lazım. Bunu nerede yapabilir?
- В на́шем интерне́т-кафе́ на пе́рвом этаже́. – Bizim birinci kattaki İnternet kafemizde.

Olumsuz cümlelerde ‘не на́до/не ну́жно’ kelimelerinden sonra daha çok Fiillerin Tamamlanmamış Biçimi kullanılır. Lütfen, aşağıdaki tabloya bakın:
http://s3.uploads.ru/xRjNK.jpg
Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

10.
- Тебе́ не на́до так волнова́ться из-за э́того. Всё бу́дет хорошо́! – Senin bu yüzden o kadar endişelenmemen lazım. Her şey iyi olacak!
- Спаси́бо за подде́ржку. – Desteğin için teşekkür ederim.

11.
- Вам не ну́жно уезжа́ть отсю́да так бы́стро. – Sizin buradan o kadar erken ayrılmamanız/gitmemeniz lazım.
- Хорошо́, мы оста́немся ещё на не́сколько дней. – Tamam, birkaç gün için kalıyoruz.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

39


Sağlıklı olun, bolluk içinde yaşayın! – Будьте здоровы, живите богато!

http://m.ruvr.ru/data/2013/03/22/1340866570/4RIAN_00409062.LR.ru.jpg

Bugünkü dersimizde Rusça’da Fiillerin Emir Kipini inceleyeceğiz. Emir Kipi, 2. Şahsa (sen, siz şekilleri) yapılması istendiği zaman kullanılır. Emir Kipi, fiilin biçimine göre oluşturulur. Tamamlanmamış fiillerin Şimdiki Zaman şeklinden, Tamamlanmış fiillerin ise Gelecek Zaman şeklinden yapılır.

I. Tekil Şekilleri

Tamamlanmamış ve Tamamlanmış Tekil biçimleri için Emir Kipi’nin üç eki var: -и, -й, -ь. Bunlara sırayla bakalım.

1. –и: иди́, посмотри́
Emir Kipi şeklini oluşturmak için her zaman 1.Şahıs biçimine bakmamız gerekecek. Yukarıda belirttiğimiz gibi, Tamamlanmamış fiillerin Şimdiki Zaman şekline, Tamamlanmış fiillerin ise Gelecek Zaman şekillerine bakacağız. Sonra da şahıs çekim ekini kaldıracağız. Eğer kaldırdığımız şahıs eki vurguluysa, kaldırıldıktan sonra da karşımıza ünsüz (sessiz) harf çıkıyorsa Emir Kipi eki olarak –и takısını ekliyoruz. Bu yapı, zor görünse de pratikte oldukça kolay. Aşağıdaki zincirlere bakın:

a)
Tamamlanmamış Fiil Biçimi – Şimdiki Zaman 1.Şahıs (sessizle bitiyor, şahıs takısı vurgulu) + и:
идти – ид-у́ – ид-и́ (git, yürü)
смотреть – смотр-ю́ – смотр-и́ (bak)
говорить – говор-ю́ – говор-и́ (söyle)

б) Tamamlanmış Fiil Biçimi – Gelecek Zaman 1. Şahıs (sessizle bitiyor, şahıs takısı vurgulu) + и:
пойти́ – пойд-у́ – пойд-и́ (git, yürü)
посмотре́ть – посмотр-ю́ – посмотр-и́ (bak, seyret)
поговори́ть – поговор-ю́ – поговор-и́ (konuş)
взять – возьм-у́ – возьм-и́ (al)

Dikkat! Bugün incelediğimiz konunun birkaç önemli noktası var:

- Şimdiki ve Gelecek Zaman 1.Şahıs şeklindeki ‘л’ harfi, Emir Kipi’nde kaybolur:
купи́ть – купл-ю́ – куп-и́ (satın al)

- Rusça’daki bazı fiillerin köklerinde sessizlerin değişimi yapılıyor. Şu fiilleri ezberlemeniz gerek:
сказа́ть (з-ж) – ска-ж-у́ – скаж-и́
помо́чь (ч-г): помо-г-у́ – помог-и́
писа́ть (с-ш): пи-ш-у́ – пиш-и́
поня́ть (н–йм): по-йм-у́ – по-йм-и́
жи́ть (+в): жи-в-у́ – жи-в-и́

Dikkat! Emir Kipi’nde ‘сидеть’ fiilinin yerine ‘садиться’ fiili kullanılır, şu şekilleri ezberleyin:
сади́ться – саж-у́-сь – сад-и́-сь (otur)

2) -й: дава́й, выруча́й
Fiillerin çekimli şekilleri, -ю harfi ile bitiyorsa Emir Kipi takısı olarak –й harfi eklenir.

a) Tamamlanmamış Fiil Biçimi – Şimdiki Zaman 1.Şahıs (‘ю’ harfiyle bitiyor, şahıs eki vurgusuz) + й:
чита́ть – чита́-ю – чита́-й (oku)
рабо́тать – рабо́та-ю – рабо́та-й (çalış)
выполня́ть – выполня́-ю – выполня́-й (yerine getir, yap)
выруча́ть – выруча́-ю – выруча́-й (idare et)
дать – да-ю́ – да-й (ver)
дава́ть – 0 (Şimdiki Zaman Şekli yok) – дава́й

Dikkat! ‘Давать’ fiilinden oluşturulan ‘давай’ Emir Kipi şekli, Rusça’da kalıplaştı ve Türkçe’deki ‘haydi’ anlamında kullanılır:
Дава́й-дава́й! – Haydi, haydi
Дава́й рабо́тай – Haydi, çalış

б) Tamamlanmış Fiil Biçimi – Gelecek Zaman 1. Şahıs (‘ю’ harfiyle bitiyor, şahıs eki vurgusuz) + й:
прочита́ть – прочита́-ю – прочита́-й (oku)

организова́ть – организу́-ю – организу́-й (organize et)
расска́зывать – расска́зыва-ю – расска́зыва-й (anlat)

3) –ь: сядь и встань
Fiillerin çekimli şekilleri vurgusuz veya kökün sonundaki sessiz harf yumuşak olduğu zaman Emir Kipi’nde –ь kullanılır:

a) Tamamlanmamış Fiil Biçimi – Şimdiki Zaman 1.Şahıs (yumuşak sessizle bitiyor veya şahıs eki vurgusuz) + ь:
ре́зать – ре́ж-у – реж-ь (kes)

б) Tamamlanmış Fiil Biçimi – Gelecek Zaman 1. Şahıs (yumuşak sessizle bitiyor veya şahıs eki vurgusuz) + ь:
забы́ть – забу́д-у – забу́д-ь (unut)
быть – бу́д-у – буд-ь (ol)
встать – вста́н-у – встан-ь (kalk)
сесть – ся́д-у – сяд-ь (otur)

II. Çoğul Şekilleri
Emir Kipi’nin Çoğul Şekilleri Tekil Kipi şekillerine ‘-те’ takısının eklemesiyle yapılır:

скажи́ (söyle) – скажи́-те (söyleyin)
возьми́ (al) – возьми́-те (alın)
помоги́ (yardım et) – помоги́-те (yardım edin)
пойми́ (anla) – пойми́-те (anlayın)
дай (ver) – да́й-те (verin)
дава́й (haydi) – дава́й-те (haydi, Çoğul)
будь (ol) – бу́дь-те (olun)
сади́-сь (otur) – сади́-те-сь (oturun)

Rusça’daki Emir Kipi sadece emir içermez, aynı zamanda kibar rica şekli olarak kullanılabilir. ‘Да́йте, пожа́луйста, меню́’ cümlesi, Türkçe’ye ‘Mönüyü verin, lütfen’, ‘Mönüyü verir misiniz, lütfen’ şekillerinde tercüme edilebilir. Şimdi örneklere bakın:

1.
- Скажи́те, пожа́луйста, где метро́? – Söyleyin (=söyler misiniz), lütfen, metro nerede?
- Сейча́с иди́те пря́мо, пото́м поверни́те напра́во. – Şimdi düz gidin, sonra sağa dönün.

2.
- Проходи́те, бу́дьте как до́ма. – Geçin, evinizde gibi olun.
- Спаси́бо. – Teşekkürler.

3.
- Да́йте, пожа́луйста, буты́лку воды́. – Bir şişe su verin (=verir misiniz), lütfen.
- Вот, возьми́те. – İşte, alın (=alır mısınız).

4.
- Помоги́те, пожа́луйста. – Yardım edin (=yardım eder misiniz), lütfen.

5.
- Дава́йте расска́зывайте. Как пожива́ете? Что но́вого? – Haydi, anlatın (=anlatın bakalım). Nasıl yaşıyorsunuz (=Nasılsınız?). Ne var ne yok?
- Спаси́бо, у нас всё хорошо́. – Teşekkürler, iyiyiz.

6.
- Бу́дьте здоро́вы! – Sağlıklı olun (=Çok yaşayın!).
- Спаси́бо. – Teşekkürler (=Siz de görün!).

7.
- Бу́дьте здоро́вы, живи́те бога́то! - Sağlıklı olun, bolluk içinde yaşayın! (Bu, Rusların geleneksel uğur dileği, düğünlerde ve başka bayramlarda söylenir, mesajlarda yazılabilir. Geleneksel olarak Ruslar için bolluk, maddi zenginlikten ziyade, güçlü ve kalabalık bir aile, güvenilir dostlar, sağlıklı bir yaşam anlamına gelir).   

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

40

Ailem – Моя семья (Yeni rusça dersi)
Bugünkü dersimizde aile ile ilgili diyalogları inceleyeceğiz. Ayrıca konuyla ilgili akraba listesi üzerinde duracağız.

(Айфе́р прихо́дит в го́сти к Све́те)
Света: Айфе́р, приве́т! – Merhaba, Ayfer.
Айфер: Здра́вствуй, Све́та! – Merhaba, Sveta.
Света: Проходи́, раздева́йся, чу́вствуй себя́ как до́ма! Сейча́с я пригото́влю ко́фе, а мо́жет, ты хо́чешь ча́ю? – Buyur, üzerini çıkar, kendi evinde gibi ol. Şimdi sana kahve yapayım, belki de çay mi istersin?
Айфер: Мне лу́чше ча́ю. – Çay içerim, daha iyi.
Света: Хорошо́, я бу́ду на ку́хне, а ты располага́йся, вот тебе́ наш альбо́м, мо́жешь пока́ посмотре́ть фотогра́фии. – Tamam, ben mutfakta olacağım, sen de rahatına bak, işte sana albumümüz, şimdilik fotoğraflara bakabilirsin.
Айфер: Спаси́бо, с удово́льствием посмотрю́! – Teşekkür ederim, seve seve bakarım.Света: А вот и чай! Ты пьёшь кре́пкий? – İşte çay! (=Çaylar geldi). Sen demli çay mı içiyorsun?
Айфер: Нет, не о́чень кре́пкий. – Hayır, çok demli içmiyorum.Света: С са́харом? – Şekerli mi?Айфер: Да, две ло́жки са́хара, пожа́луйста. – Evet, iki kaşık şeker (=orta şekerli), lütfen.
Света: Коне́чно. А я пью без са́хара. – Tabii ki! Ben de şekersiz içiyorum.
чу́вствуй себя́ как до́ма – kendi evinde gibi ol

располага́йся – rahatına bak
с удово́льствием – seve seve, memnuniyetle
кре́пкий чай – demli çay
две ло́жки са́хара – iki kaşık şeker (orta şekerli)
без са́хара – şekersiz

***
Айфер: Све́та, расскажи́ о свое́й семье́. – Sveta, aileni anlatır mısın?
Света: Вот смотри́. Здесь вся моя́ семья́. – İşte bak. Burada tüm ailem var.
Айфер: Кто э́то в це́нтре фотогра́фии? – Fotoğrafın ortasında kim var?
Света: Это мои́ ба́бушка и де́душка. Они́ живу́т на ю́ге, мы ча́сто е́здим к ним ле́том. – Onlar ninem ve dedem. Onlar güneyde yaşıyor, yazın sık sık onlara gideriz.
Айфер: А э́то твои́ роди́тели? – Bu da senin annebaban mı?
Света: Ну да́, па́па и ма́ма. – Evet, annebabam.
Айфер: Чем они́ занима́ются? – Onlar ne iş yapıyorlar?
Света: Мой па́па журнали́ст. Он рабо́тает реда́ктором газе́ты. А мама́ преподаёт англи́йский язы́к в шко́ле. – Babam gazeteci. Gazetenin redaktörü olarak çalışıyor. Annem ise okulda İngilizce öğretiyor.
Айфер: У тебя́ есть брат и́ли сестра́? – Senin kardeşin var mı?
Света: Да, есть ста́рший брат. Его́ зову́т Макси́м. Смотри́, на фо́то он спра́ва от меня́. – Evet, ağabeyim var. Adı Maksim. Bak, fotoğrafta benim sağımdadır.
Айфер: Ско́лько ему́ лет? – Kaç yaşında?
Света: Ему три́дцать. Он рабо́тает в ба́нке. – Otuz yaşında. Bankada çalışıyor.
Айфер: Я тебе́ пря́мо зави́дую… Наве́рное, хорошо́, когда́ есть ста́рший брат! Вот у нас в семье́ четы́ре ребёнка, и все де́вочки! – Sana imreniyorum. Herhalde insanın abisi olması çok iyi. Ailemizin dört çocuğu var, hepsi de kız!
Света: То́ есть у тебя́ три родны́х сестры́? – Yani senin üç öz kız kardeşin mi var?
Айфер: Да, предста́вь себе́, и все мла́дшие! – Ya, düşünebiliyor musun, hepsi küçük.
Света: Послу́шай, а я и не зна́ла, что у тебя́ така́я больша́я семья́! – Bak, ben de ailenin o kadar büyük olduğunu bilmiyordum.
Айфер: У нас в Ту́рции семья́ с четырьмя́ детьми́ – это норма́льно. – Bizim Türkiye’de dört çocuklu aile normal bir şey.
Света: Ну на́до же! – Öyle mi (=haydi be)?
расскажи́ о свое́й семье́ – bana aileni anlat (anlatır mısın?)

вот смотри́ – işte bak
я тебе́ пря́мо зави́дую – sana imreniyorum
то́ есть – yani
послу́шай – bak (=dinle)
а я и не зна́ла, что… - ben de ... olduğunu bilmiyordum
ну на́до же! – öyle mi? (haydi be)

***
Айфер: Све́та, а э́ти лю́ди – кто они́? – Sveta, kim bunlar?
Света: Сле́ва от ма́мы – моя́ двою́родная сестра́. – Annemin solunda benim kuzenim var.
Айфер: Двою́родная сестра́? – Kuzen mi?
Света: Да, то есть дочь сестры́ мое́й ма́мы, мои́х дя́ди и тёти. – Evet, yani annemin kızkardeşinin kızı, teyzemle eniştemin kızı.
Айфер: Я ви́жу здесь малыша́, кто он? – Burada bebeği görüyorum, o kim?
Света: Это сын моего́ бра́та Макси́ма. – Bu, abim Maksim’in oğlu.
Айфер: А как по-ру́сски бу́дет «сын моего́ бра́та»? – ‘Abimin oğlu’nun Rusçası ne?
Света: Дай поду́мать… племя́нник. – Düşünmeme izin ver... erkek yeğen.
Айфер: Поня́тно, а кто он…как э́то сказа́ть…? – Tamam, o ne olacak...nasıl söyleyim?
Света: Посто́й, я догада́лась…Для мои́х роди́телей он внук, для де́душки и ба́бушки – пра́внук. – Dur, anladım (ne soracağını)...Benim annebabamın torunu, benim nine ve dedemin torununun çocuğu.
Айфер: Ой, как сло́жно! Но у тебя́ замеча́тельная семья́! – Vay, çok zor bu! Ama senin çok güzel bir ailen var!
Света: Спаси́бо. Ну что ж, пойдём пить чай? – Teşekkür ederim. Haydi, çay içmeye gidelim mi (=çay içelim mi)?
Айфер: Пойдём! – Gidelim!

как э́то сказа́ть? – nasıl söylesem, nasıl söyleyim?
посто́й – dur
я догада́лась – ben anladım
ой, как сло́жно! – vay, çok zor!

Rusça'da aile fertleri:
ба́бушка – nine (anneanne, babaanne)
де́душка – dede
праба́бушка - büyük anne (ninenin annesi)
праде́душка - büyük dede (dedenin babası)
роди́тели – annebaba
па́па (оте́ц) – baba
ма́ма (мать) – anne
брат – kardeş (erkek)
сестра́ – kardeş (kız)
ста́рший/мла́дший брат – ağabey/erkek kardeş
ста́ршая/мла́дшая сестра́ – abla/kız kardeş
родна́я/сво́дная сестра́ – öz kız kardeş/üvey kız kardeş
родно́й/сво́дный брат – öz erkek kardeş/üvey erkek kardeş
о́тчим – üvey baba
ма́чеха – üvey anne
двою́родная сестра́ (кузи́на) – kız kuzen
двою́родный брат (кузе́н) – erkek kuzen
дя́дя – dayı, amca, enişte (teyzenin eşi, halanın eşi)
тётя – teyze, hala, yenge (dayının eşi, amcanın eşi)
племя́нник – erkek yeğen
племя́нница – kız yeğen
внук – erkek torun
вну́чка – kız torun
пра́внук – torunun erkek çocuğu
пра́внучка – torunun kız çocuğu

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

41

Hoşuma gidiyor - Мне нра́вится
Bugünkü dersimizde sempati ve antipati fiilleri üzerinde duralım, kullanışlarını inceleyelim. Bu derste ayrıca sizlerle sevgi ile ilgili en ünlü iki Rusça şiirini paylaşacağız.

Ruslar, gündelik konuşmalarda bir şeyin hoşunuza gidip ditmediğini öğrenmek için şunu sorabilirler:

Как тебе́/вам...(+ İsim)? – Sana/size göre nasıl?
Как тебе́ Москва́? – Sence, Moskova nasıl?
Как вам еда́? – Sizce yemek nasıl?
Bunlara kısa cevap olarak şunları kullanabilirsiniz:
непло́хо – fena değil
хорошо́ – iyi
прекра́сно – çok iyi
ужа́сно – çok kötü
отврати́тельно – iğrenç
Bunlar yerine ayrıca fiilleri de kullanabilirsiniz. Türkçe’de olduğu gibi, Rusça’da da birçok sempati fiili bulunuoyr:
нра́виться [nrávitsa] – beğenmek, hoşuna gitmek
люби́ть [lyubít’] – sevmek
обожа́ть [abaját’] – bayılmak
Antipati fiillere de bakın:
не нра́виться [ni nrávitsa] – beğenmemek

не любить [ni lyubít’] – sevmemek
ненавидеть [ninavídet’] – nefret etmek.
Sırayla bu fiiller üzerinde çalışalım.

I. Sempati fiilleri

1) Мне нра́вится
‘Beğenmek’ anlamına gelen ‘нравиться’ fiilinin kendine özgü bir kullanış tarzı var, onu ezberlemek gerek. İlk önce cansız varlıklarla kullanışlara bakalım.
‘Ben filmi/kitabı beğeniyorum’ cümlesi, Rusça’da ‘Мне нравится фильм/книга’ veya ‘Э́тот фильм/э́та кни́га мне нра́вится’ şeklinde söyleniyor:

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) нра́вится … + İsim (Tekil)/Mastar

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) нра́вятся … + İsim (Çoğul)

Lütfen, örneklere bakın:

1.
- Вам нра́вятся стихи́ Пу́шкина? – Puşkin'in şiirleri hoşunuza gidiyor mu?
- Да, о́чень нра́вятся. – Evet, çok hoşuma gidiyor.

2.
- Ему́ нра́вится путеше́ствовать? – Seyahat etmek onun hoşuna gidiyor mu?
- Да, ему́ о́чень нра́вится путеше́ствовать. – Evet, seyahat etmek çok hoşuna gidiyor.
Konuşma dilinde ‘нра́виться’ fiilin Geçmiş Zaman Şekline (Tamamlanmış Biçimi – ‘понра́виться’) de sık sık rastlanır:
Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) понра́вился… + İsim (Eril)
Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) понра́вилась… + İsim (Dişil)
Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) понра́вилось… + İsim (Nötr)
Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (о́чень) понра́вились… + İsim (Çoğul)

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

3.
- Как тебе́ э́тот фильм? Понра́вился? – Sence bu film nasıl (=Bu filmi nasıl buldun?) Beğendin mi?
- Да, мне о́чень понра́вился э́тот фильм. – Evet, bu filmi çok beğendim.

4.

- Как вам еда́? – Sizce yemek nasıl?

- Спаси́бо, мне всё понра́вилось. – Teşekkürler, herşeyi beğendim.

5.
- Им понра́вились ру́сские блины́? – Rus kreplerini beğendiler mi?
- Ду́маю, понра́вились. – Sanırım ki, beğendiler

Eğer bir kimseyi beğendiğinizi söylemek istiyorsanız ‘нравится’ fiilini Şahıslara göre çekmeniz gerekecek, cümledeki kelimelerin düzeni de biraz farklı, Türkçe’deki ‘Sen hoşuma gidiyorsun’ cümlesini anımsatır:
http://s3.uploads.ru/B2mZ9.jpg
2) Я люблю́ / обожа́ю

Önceki derslerimizde ‘sevmek’ anlamına gelen ‘любить’ ve ‘bayılmak’ anlamına gelen ‘обожать’ fiillerinin kullanışlarını incelediğimiz için bugünkü derste bunlara değinmeyeceğiz.

я люблю́…+ -İ Halindeki İsim/Mastar – ben ... seviyorum

я обожа́ю…+ -İ Halindeki İsim/Mastar – ben ... bayılıyorum

Ancak sizlerle ünlü Rus şairi ve yazarı olan Aleksandr Puşkin’in bir şiirini paylaşıyoruz. Bu, Rusça’da yazılan en meşhur ve galiba en kısa sevgi şiiridir. Çok güzel ve sade Rusça ile 1829 yılında yazılan bu şiir, bugünlerde de güncelliğini kaybetmedi. Burada Rusların sevgi anlayışı da yansıtıldı: insanın en büyük sevgisi, yanında dahi olmasa her zaman başkasına mutluluğunu isteme. Lütfen, Rusçasını ve Ahmet Necdet tarafından başarılı Türkçe tercümesini okuyun:

Я вас люби́л: любо́вь ещё, быть мо́жет,

В душе́ мое́й уга́сла не совсе́м;

Но пусть она́ вас бо́льше не трево́жит;

Я не хочу́ печа́лить вас ниче́м.

Я вас люби́л безмо́лвно, безнаде́жно,

То ро́бостью, то ре́вностью томи́м;

Я вас люби́л так и́скренно, так не́жно,

Как дай вам бог люби́мой быть други́м.

Ben sizi sevdim

Ben sizi sevdim: belki bu sevda

Kalbimde sönmedi, kaldı izi;

Bu bir hüzne yol açmasın asla,

Hiçbir şeyle üzmek istemem sizi.

Sessizce, ümitsizce sevdim sizi,

Çile çekerek, kıskanç ve çekingen,

Öyle candan, öyle içtenlikli, ki

Başkası da öyle sevsin yürekten.

II. Antipati fiilleri

1) Мне не нра́вится

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не нра́вится … + İsim (Tekil)/Mastar

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не нра́вятся … + İsim (Çoğul)

Lütfen, örneklere bakın:

6.

- Вам нра́вится э́та фотогра́фия? – Bu fotoğraf hoşunuza gidiyor mu?

- Че́стно говоря́, совсе́м не нра́вится. – Açıkçası, hiç hoşuma gitmiyor.

7.

- Мне не нра́вятся э́ти цветы́. Я бо́льше люблю́ тюльпа́ны. – Bu çiçekler hiç hoşuma gitmiyor.

Şimdi ‘не нра́виться’ fiilin Geçmiş Zaman Şekline (Tamamlanmış Biçimi – ‘понравиться’) bakın:

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не понра́вился… + İsim (Eril)

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не понра́вилась… + İsim (Dişil)

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не понравилось… + İsim (Nötr)

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им (совсе́м/вообще́) не понравились… + İsim (Çoğul)

8.

- Как тебе́ Ди́ма? – Dima’yı nasıl buldun?

- Ты зна́ешь, он мне совсе́м не понра́вился. – Biliyor musun? Hiç hoşuma gitmedi.

2) Я не люблю́ / я ненави́жу

Lütfen, bu fiillerin kullanış modellerine bakın:

я (совсе́м) не люблю́ …+ -İ Halindeki İsim/Mastar – (hiç) sevmiyorum

я (ужа́сно) ненави́жу… + -İ Halindeki İsim/Mastar – (kötü/korkunç şekilde) nefret ediyorum

9.

- Я не люблю́ чита́ть по вечера́м. – Akşamları kitap okumayı sevmiyorum.

10.

- Я ненави́жу ра́но встава́ть. – Erken kalkmaktan nefret ediyorum.

Лю́бит-не лю́бит

Türkiye’de olduğu gibi Rusya’da da papatya falı var. Bu bir aşk falıdır. Ruslar bir kimsenin kendilerini sevip sevmediğiniz öğrenmek için papatya yapraklarını kopararak ayrı ayrı şunları söyler: ‘Лю́бит – не лю́бит, плю́нет – поцелу́ет, к се́рдцу прижмёт – к чёрту пошлёт’ (‘Seviyor – sevmiyor, tükürecek – öpecek, kalbine/kucağına alacak – şeytana gönderecek’). Böylece papatyanın son yaprağı kalana kadar tekrarlamak gerekir.

Tabii ki, Rusça’da insana karşı daha güçlü duyduları belirtmek için diğer fiiller ve ifadeler kullanılabilir. Bunlardan bazılarına bakın:

Я не могу́ жить без тебя́ – Sensiz yaşayamıyorum.

Ты сво́дишь меня́ с ума́ – Sen beni delirtiyorsun.

Ты мне в ду́шу запа́л/Ты мне в ду́шу запа́ла – Benim canımın içine düştün (Eril/Dişil).

Я бо́лен тобою – Sana hastayım (Eril)

Я больна́ тобою – Sana hastayım (Dişil)

Son olarak ünlü Rus kadın şairi Marina Tsvetayeva’nın bir şiir parçasını sizlerle paylaşıyoruz. Şiir, 1915 yılında yazıldı. Aynı zamanda geleneksel Rus romans tarzında şarkısı da çok ünlü, Alla Pugaçova tarafından söylenir:

Мне нра́вится, что Вы больны́ не мной,

Мне нра́вится, что я больна́ не Ва́ми,

Что никогда́ тяжёлый шар земно́й

Не уплывёт под на́шими нога́ми.

Sizin bana hasta olmamanız hoşuma gidiyor,

Benim size hasta olmayışım da hoşuma gidiyor.

Bu ağır yerkürenin

Ayaklarımızın altından asla kaymayacak olması da

Hoşuma gidiyor.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

42

Tercüme Bürosu ve Noter – Бюро переводов и нотариус

Bugünkü dersimizde noter işlemleriyle ilgili diyaloglar üzerinde duracağız. Rusya’da kişisel, kurumsal ve hukuksal işlemler, Türkiye’ye nazaran daha çok gerekmekte. Bir yabancı Rusya’da belgelerini resmileştirmek istiyorsa mutlaka notere (нота́риус) başvurmalı. Noterlikler (нотариа́льные конто́ры), çoğu zaman tercüme bürolarıyla (бюро́ перево́дов) ortaklaşa çalışır. Rusya’nın farklı devlet kuruluşlarında işlem yapmak için belgelerin aslı veya kopyalarının sunulması gerekir. Ondan dolayı noterlikte belgelerin önce kopyaları ve yabanci dillerden Rusça'ya tercümesi yapılır, sonra da kopyaları noter tarafından tasdik edilir.

Ayrıca, belgenin aslı, yurtdışında gerekmekteyse uluslararası anlaşma gereği Apostil (Tasdik Şerhi) (апости́ль) adındaki bir işlem yapılır. Bu işlem de noter tarafından gerçekleştirilir.

Lütfen, diyalogları okuyun:

1. Tercüme Bürosu (по телефону)

Секретарь: До́брый день, бюро́ перево́дов. – İyi günler, tercüme bürosu.
Мурат: До́брый день, мне ну́жен перево́д па́спорта с туре́цкого на ру́сский язы́к. Вы мо́жете мне помо́чь? – İyi günler, bana Türkçe’den Rusça’ya pasaport tercümesi gerekir. Bana yardımcı olabilir misiniz?
Секретарь: Да, коне́чно. – Evet, tabii.
Мурат: Что для э́того ну́жно сде́лать? – Bunun için ne yapmam gerekir?
Секретарь: Вы мо́жете привезти́ оригина́л к нам и́ли вы́слать ко́пию на наш электро́нный адрес? – Siz belgenin aslını bizlere getirebilirsiniz veya kopyasını bizim elektronik adresimize gönderebilirsiniz.
Мурат: Я вы́шлю по по́чте. Мне так бу́дет про́ще. – Ben (elektronik) posta ile göndereceğim. Benim için bu daha kolay olacak.
Секретарь: Хорошо́, снача́ла мы сде́лаем ко́пию и перево́д, пото́м его́ заве́рит нота́риус. У нота́риуса вы поста́вите свою́ по́дпись. Да, не забу́дьте. В нотариа́льную конто́ру вам ну́жно подъе́хать с оригина́лом па́спорта. – Tamam, biz önce belgenin kopya ve tercümesini yaparız, sonra noter bunu tasdik edecek. Ayrıca unutmayın. Noterliğe pasaport aslı ile gelmeniz lazım.
Мурат: Хорошо́, я по́нял. Когда перево́д бу́дет гото́в? – Tamam, anladım. Tercüme ne zaman hazır olacak?
Секретарь: Перево́д с нотариа́льным завере́нием бу́дет гото́в за́втра по́сле ча́са. - Noter tasdikli tercüme yarın saat birden sonra hazır olacak.
Мурат: Ско́лько э́то бу́дет сто́ить? – Fiyatı ne kadar olacak?
Секретарь: Перево́д па́спорта 600 рубле́й и 100 рубле́й – услу́га нота́риуса. Итого́ 700 рубле́й. – Pasaport tercümesi 600 Ruble, noter hizmeti de 100 Ruble. Toplam 700 Ruble.
Мурат: Хорошо́, спаси́бо. До за́втра. – Peki, teşekkür ederim. Yarın görüşmek üzere.
Секретарь: До свида́ния. – Görüşmek üzere.

бюро́ перево́дов – tercüme bürosu
нота́риус – noter
нотариа́льная конто́ра – noterlik
ко́пия (докуме́нта/па́спорта) – (belge/pasaport) kopyası
оригина́л, по́длинник (докуме́нта/па́спорта) – (belge/pasaport) aslı
перево́д па́спорта (с туре́цкого на ру́сский язы́к) – (Türkçe’den Rusça’ya) pasaport tercümesi
перево́д с нотариа́льным завере́нием – noter tasdikli tercüme
поста́вить по́дпись – imza atmak
Вы мо́жете мне помо́чь? – Bana yardımcı olabilir misiniz?
высыла́ть на электро́нный а́дрес/по электро́нной по́чте – elektronik adrese/elektronik posta ile göndermek
итого́ 700 рубле́й – Toplam 700 Ruble
Когда́ перево́д бу́дет гото́в? – Tercüme ne zaman hazır olacak?
Ско́лько э́то бу́дет сто́ить? – Fiyatı ne kadar olacak?
так бу́дет про́ще – daha kolay olacak

2. Noter

Алёна: Приве́т, Мура́т. Куда́ ты идёшь? – Merhaba, Murat. Nereye gidiyorsun?
Мурат: Сего́дня дире́ктор попроси́л меня́ отвезти́ докуме́нты в нотариа́льную конто́ру. – Bugün müdür belgeleri noter bürosuna götürmemi istedi.
Алёна: Каки́е докуме́нты? – Hangi belgeleri?

0

43

Rusça’daki Haller 1 – Падежи 1

Bu dersimizde daha önce biraz değindiğimiz konuyu inceleyeceğiz. Bugünkü konumuz, Rusça’daki Haller. Galiba, Haller, Rusça öğreniminde en zor konulardan biridir. Ruslar, kendileri de ilk okuldan başlayarak ta okulu bitirene kadar bu konuyu devamlı olarak incelemektedir. Derste bu karmaşık konuyu sizlere sistem olarak sunmaya çaşışacağız. Rusça’da her çekim halinin bir tekil, bir de çoğul hali vardır. Bugünkü dersimizde yalnız Tekil Şekilleri üzerinde duracağız.

Hal kategorisi, İsim, Sıfat ve Sahiplik Zamirleri için geçerlidir. Bunlardan İsim, baş rol oynuyor, İsme bağlı olan Sıfat ve Sahiplik Zamirleri de İsmin cinsi, sayısı ve haline göre değişir. Rusça’da, Türkçe’de olduğu gibi Yalın hal dâhil toplam olarak altı çekim hali (durumu) vardır. Bu hallerin bazıları, Türkçe’dekinden farklıdır. Lütfen, aşağıdaki listeye bakın:

Yalın Hal – Имени́тельный падеж (kim, ne?)
-IN Hali – Роди́тельный падеж (kimin, neyin, nereli?)
-E Hali – Да́тельный падеж (kime?)
-İ Hali – Вини́тельный падеж (kimi, neyi, nereye, ne zaman?)
İle Hali – Твори́тельный падеж (kiminle?)
-DE Hali – Предло́жный падеж (ne hakkında, kim hakkında, nerede?)

Dikkat! Bazı Haller, farklı anlamlarda farklı edatları gerektirir. Bazı Haller ise edatsız kullanılır. Şimdi aşağıdaki tabloyu dikkatli bir şekilde inceleyin.

Halin Adı

Halin Sorusu

Eril Cins (Zamir, Sıfat)

Eril Cins (İsim)

Dişil Cins (Zamir, Sıfat)

Dişil Cins (İsim)

Yalın Hal – Именительный падеж

1) Кто он/она́?
2) Что э́то?

-ой/-ый
мой
о́пытный

-/-ь
друг
води́тель

-ая/-оя
моя
но́вая


сестра́
маши́на

-IN Hali – Родительный падеж

1) Кого́/чего́ сего́дня нет?

-ого/-его
моего́
о́пытного

-а/-я
дру́га
води́теля

-ой/-ей
мое́й
но́вой

-ы/-и
сестры́
маши́ны

2) Отку́да вы прие́хали?

с Да́льнего

Восто́ка

из со́лнечной
из холо́дной

Ту́рции
Росси́и

3) У кого́ есть телефо́н?

у мое́го
у о́пытного

дру́га
води́теля

мое́й
но́вой

сестры́
маши́ны

-E Hali – Дательный падеж

1) Кому́ вы звони́те?
2) Кому́ нра́вится Росси́я?

-ому/-ему
моему́
о́пытному

-у/-ю
дру́гу
води́телю

-ой/-ей
мое́й
но́вой


сестре́
сотру́днице

İ Hali – Винительный падеж

1) Кого́ вы зна́ете?

-ого/-его
моего́
о́пытного

-а/-я
дру́га
води́теля

-ую/-юю
мою́
но́вую

-у/-ю
сестру́
сотрудницу

2) Что вы хоти́те уви́деть?

-ой/-ый/-ий
Большо́й
Моско́вский

-/-ь
теа́тр
Кремль

ста́рую

Москву́

3) Куда́ вы хоти́те пойти́?

в Ма́лый

теа́тр

в со́лнечную
на интере́сную

Ту́рцию
вы́ставку

4) Когда́ мы встре́тимся?

в э́тот
в сле́дующий

понеде́льник
четве́рг
во вто́рник

в э́ту
в сле́дующую

пя́тницу
суббо́ту

пя́тницу
суббо́ту
İle Hali – Творительный падеж

С кем вы встре́титесь?

-ым/-им
с мои́м
с о́пытным

-ом/-ем
дру́гом
води́телем

-ой/-ей
с мое́й
с но́вой

-ой/-ей
сестро́й
сотру́дницей

DE Hali – Предложный падеж

1) О ком вы хоти́те рассказа́ть?

-ом/-ём
о моём
об о́пытном


дру́ге
води́теле

-ой/-ей
о мое́й
о но́вой


сестре́
маши́не

2) О чём вы хоти́те поговори́ть?

о но́вом

прое́кте

о но́вой

маши́не

3) Где вы живёте (рабо́таете)?

в большо́м
на Кра́йнем

до́ме
Се́вере

в кру́пной
на ле́тней

компа́нии
да́че

Bugünkü derslerimizde Rusça’daki Haller Sistemi ile tanıştınız. Sonraki derlerimizde ayrı ayrı bazı Hal ve Modeller üzerinde çalışacağız.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

44

Musait misiniz? – Вы свободны?

Bugünkü dersimizde Rusça’da gündelik konuşmalarda sık sık kullanılan Kısa Sıfatlar konusuna başlıyoruz. Rusça’daki Sıfatlar hem Tam hem de Kısa şeklinde kullanılır. Tam Sıfatlar, ‘како́й?’ [kakóy] (nasıl?) sorusuna cevap verirken Kısa Sıfatlar ‘како́в?’ [kakóf] (nasıl?) sorusuna cevap verir. Tam Sıfatlar cümlede genellikle isimden önce gelir, fakat bir cümle oluşturmaz, yalnızca bir grup kelime oluşturur:

краси́вый го́род – güzel şehir

Kısa Sıfatlar ise tam tersi cümlede isimden sonra kullanılır ve cümle oluşturulur:

Го́род краси́в. – Şehir güzel(dir).

Kısa Sıfatlar Nasıl Oluşur?

Tüm Kısa Sıfat şekilleri, Eril Cins Şekillerinden kaynaklanır. Kısa Sıfatların Eril Cins şekilleri ise çok kolay oluşturulur: Tam Sıfat Şeklinden -ый, -ий, -ой gibi takılar atıldıktan sonra karşımıza Kısa Sıfat gelir:

высо́кий – высо́к (uzun boylu, yüksek)

краси́вый – краси́в (yakışıklı, güzel)

молодо́й – мо́лод (genç)

Konuyla ilgili önemli bir istisnai durumla karşılaşabilirsiniz. Eril Cinsteki bazı Kısa Sıfatların sonunda çift sessiz harften kaynaklanan okunuş zorlukları gidermek için –о ve –е harfleri getirilir:

-o sert sessizlerin arasında, ise yumuşak sessizlerin arasında kullanılır:

смешно́й – смешн – смешо́н (komik)
сла́дкий – сладк – сла́док (tatlı)
больно́й – больн – бо́лен (hasta)
тру́дный – трудн – тру́ден (zor)
свобо́дный – свободн – свобо́ден (musait, boş)

Bu ara harfler yalnız Eril Cins şekillerinde kullanılır.

Lütfen, en çok kullanılan sıfatları ezberleyin:
мо́лод – стар (genç – yaşlı)
откры́т – закры́т (açık – kapalı)
красив – уродлив (güzel – çirkin)
хорош – плох (iyi – kötü)
свобо́ден – за́нят (musait, boş – meşgul, dolu)
лёгок – тру́ден (kolay – zor)

Kısa Sıfatlar, bağlı oldukları ismin cins ve sayısına göre uygun takı alır. Lütfen, aşağıdaki tabloyu inceleyin, vurguyu dikkate alın:
http://s3.uploads.ru/3dXrV.jpg
Ayrıca, Rusya’daki market ve mağaza kapılarında görebileceğiniz yazılar da şunlar:

откры́то – açık
закры́то – kapalı

Şimdi sık sık kullanılan ve çok kibar olan bazı ifadeleri inceleyin:
Вы о́чень любе́зны – Çok naziksiniz
Премно́го благода́рен – Çok müteşekkirim
Я вам о́чень благода́рен – Size çok müteşekkirim
Мы о́чень призна́тельны вам (за по́мощь) – Size (yardımınız için) çok müteşekkiriz.
Мы о́чень дово́льны (рабо́той) – (İşten) çok memnunuz.
Вы свобо́дны? – Müsait misiniz?
Вы за́няты? – Meşgul müsünüz?
Я немно́го за́нят – Biraz meşgulüm.

Son olarak örneklere bakın:

1)
- О́фис откры́т? – Ofis açık mı?
- Да, (о́фис) откры́т. – Evet, ofis açık.

2)
- Кафе́ рабо́тает? – Kafe çalışıyor mu?
- Нет, кафе́ закры́то. – Hayır, kafe kapalı.

3)
- Магази́ны откры́ты? – Marketler açık mı?
- Нет, ещё закры́ты. – Hayır, henüz kapalı.

4)
- Э́тот сто́лик свобо́ден? – Bu masa boş mu?
- Нет, он за́нят. – Hayır, dolu.

5)
- Вы за́няты? – Meşgul müsünüz?
- Да, сейча́с я немно́го за́нят. Перезвоните позже. – Evet, şimdi biraz meşgulüm. Biraz sonra arayın.

6)
- Здесь свобо́дно? – Burası boş mu?
- Да, свобо́дно. – Evet, boş.

7)
- Прости́те, э́ти места́ свобо́дны? – Bu yerler (koltuklar) boş mu?
- Извини́те, э́ти места́ за́няты. – Kusura bakmayın, bu yerler (koltuklar) dolu.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

45

Otelde yer ayırtmak isterim – Я бы хотел забронировать номер в отеле

ugünkü dersimizde bir şeyi isteme modelleri üzerinde çalışacağız. Bunun için Rusça’da üç sık kullanılan model bulunuyor. Bunlar, ‘я хочу́’ – ‘ben istiyorum’, ‘я хоте́л бы’ – ‘ben isterim/isterdim’ ve ‘мне ну́жен’ – ‘bana lazım’. Şimdi bu modelleri sırayla inceleyelim. Bütün bunlar hem isim, hem de fiillerle kullanılabilir.

I. Я (не) хочу́...- ...istiyorum / istemiyorum

Bir şeyi sipariş etmenin, istemenin en kolay yolu, ‘istemek’ fiilini kullanmak. İlk olarak ‘хотеть’ fiilinin çekimlerini hatırlayalım:

я хочу́ – ben istiyorum
ты хо́чешь – sen istiyorsun
он/она хо́чет – o istiyor
мы хоти́м – biz istiyoruz
вы хоти́те – siz istiyorsunuz
они хотя́т – onlar istiyorlar

1) Я хочу́ + İsim…

Я хочу́ суп и напи́ток. – Çorba ile içecek istiyorum.
Ты хо́чешь моро́женое? – Dondurma istiyor musun?
Мы хоти́м что́-нибудь сла́дкое. – Tatlı bir şey istiyoruz.

2) Я хочу́ + Mastar

Я хочу́ заказа́ть сто́лик в ва́шем рестора́не. – Restoranınızda bir masa ayırtmak istiyorum.
Ты хо́чешь пое́хать с на́ми? – Bizimle gelmek istiyor musun?
Мы хоти́м заброни́ровать двухме́стный но́мер. – İki kişilik oda ayırtmak istiyoruz.

II. Я бы (не) хоте́л…- ...isterim / ...istemem

Bu modele bir öncekine göre daha sık rastlanır. Buradaki fiilin Türkçe’deki tam karşılığı, ‘isterim’ şeklidir. Fiil, Geçmiş Zaman Şeklinde kullanıldığı için tüm şekil daha nazik bir tarz alır.

1) Я бы (не) хоте́л + İsim…

Eril Cins:

Я/ты/он бы хоте́л (ча́ю)…

Dişil Cins:

Я/ты/она бы хоте́ла (одноме́стный но́мер)…

Çoğul:

Мы/вы/они́ бы хоте́ли (но́вый слова́рь)…
Я бы хоте́л ко́фе. – Ben kahve isterim.
Что бы ты хоте́л на обе́д? – Öğle yemeği için ne istersin?
Мы бы хоте́ли маши́ну с автомати́ческой коро́бкой переда́ч. – Biz otomatik vitesli araba isteriz.

2) Я бы (не) хоте́л + Mastar

Я бы хоте́л заплатить наличными. – Ben nakitle ödemek isterim.
Ты бы хоте́л пое́хать в Су́здаль? – Suzdal’e gitmek ister misin?
Он бы не хоте́л уезжа́ть так ра́но. – O kadar erken gitmek istemez.
Мы бы хоте́ли посмотре́ть э́тот смартфо́н. – Biz bu akıllı telefona bakmak isteriz.

III. Мне ну́жен/ну́жно…- Bana ... lazım (değil).

1) Мне (не) ну́жен/нужна́/нужны́ + İsim…

Eril Cinsteki İsim için:
Мне/тебе́/ему́/ей ну́жен (телефо́н)…
Вам/нам/им ну́жен (а́дрес гости́ницы)…

Dişil Cinsteki İsim için:
Мне/тебе́/ему́/ей нужна́ (по́чта)…
Вам/нам/им нужна́ (гости́ница «Авро́ра»)…

Çoğul’daki İsim için:

Мне/тебе́/ему́/ей нужны́ (рубли́)…
Вам/нам/им нужны́ (ключи́)…

2) Мне (не) ну́жно + Mastar… - Benim ... yap(ma)mam lazım.

Мне ну́жно переоде́ться. – Benim üzerimi değiştirmem lazım.
Тебе́ ну́жно зае́хать в оте́ль? – Senin otele uğraman lazım mı (gerekiyor mu)?
Нам не ну́жно опа́здывать на встре́чу. – Bizim görüşmeye geç kalmamamız lazım.

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Мы хоте́ли бы двухме́стный но́мер. – Biz iki kişilik oda isteriz.
- Да, пожа́луйста. – Evet, buyurun.
- Нам ну́жен но́мер с ви́дом на реку. – Bize nehir manzaralı bir oda lazım.
- К сожале́нию, оста́лись то́лько номера́ с ви́дом на сад. – Maalesef, yalnız bahçe manzaralı odalar(ımız) kaldı.

2.
- Я хочу́ взять напрока́т маши́ну. – Araba kiralamak istiyorum.
- Каку́ю маши́ну вы бы хоте́ли? Меха́нику или автома́т? – Nasıl bir araba istiyorsunuz? Mekanik vitesli mi otomatik vitesli mi?
- Мне нужна́ маши́на с автомато́м. – Bana otomatik vitesli araba lazım.
- На ско́лько дней? – Kaç gün için?
- На неде́лю. – Bir hafta için.

3.
- Здра́вствуйте. – Merhaba.
- Здра́вствуйте. – Merhaba.
- Я хоте́л бы заказа́ть су́ши. – Suşi sipariş etmek isterim.
- Да, коне́чно. Мне ну́жен ваш а́дрес. – Evet, tabii ki. Bana adresiniz lazım.

4.

- До́брый день, рестора́н «Континента́ль». – İyi günler. ‘Kontinental’ restoranı.
- До́брый день. Я хочу́ заказа́ть сто́лик в ва́шем рестора́не. – İyi günler. Restoranınızda bir masa ayırtmak istiyorum.
- Да, коне́чно. На ско́лько челове́к? – Evet, tabii. Kaç kişilik?
- На трои́х. – Üç kişilik.
- На како́е вре́мя? – Saat kaç için?
- На семь часо́в. – Saat yedi için.

5.
- Мы хоти́м взять напрока́т два велосипе́да. – İki bisiklet kiralamak istiyoruz.
- На ско́лько часо́в? – Kaç saat için?
- На два часа́. – İki saat için.

6.
- До́брый ве́чер. Мне нужно заказа́ть такси́? – İyi akşamlar. Taksi sipariş etmem lazım.
- Да, коне́чно. На како́е вре́мя? – Evet, tabii. Saat kaç için?
- На семь три́дцать утра́. – Sabah saat yedi buçuk için.
- Отку́да и куда́? – Nereden nereye?
- Из це́нтра в аэропо́рт. – Merkezden havalimanına.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

46

İki kişilik masa – Столик на двоих

http://s1.uploads.ru/2TPOk.jpg

Bugünkü dersimizde Rusça’da gündelik konuşmalarda sık sık kullanılan iki model üzerinde duracağız. Bu modeller, Miktar ve Topluluk bildiren Sayılarıyla ilgilidir. Bunları, otelde, restoran veya kafelerde kullanacaksınız.

I. Kaç kişisiniz? – Ско́лько вас?/Ско́лько человек?

Bir kafeye geldiğiniz zaman sizlere hemen ‘Kaç kişisiniz?’ diye sorarlar. Bu, Rusça’da ‘Ско́лько вас?’ [skól’ka vas], Сколько человек? [skól’ka çilavék], Сколько персон?’ [skól’ka pirsón] şeklinde sorulur.

Karşılık olarak şunları kullanmanız gerekir:

Я оди́н (Eril)/я одна́ (Dişil) – Ben tekim

нас/вас/их... – biz/siz/onlar... + Miktar Sayısı:

нас два челове́ка – iki kişiyiz

нас две персо́ны – iki kişiyiz

вас три/четы́ре челове́ка=персо́ны? – Üç/dört kişi misiniz?

их пять/шесть/семь челове́к=персо́н – Onlar beş/altı/yedi kişi.

Aynı zamanda Miktar Sayılarının yerinde Topluluk Sayıları da kullanılabilir:

нас/вас/их... – biz/siz/onlar... + Topluluk Sayısı:

дво́е [dvóye] – iki

тро́е– üç

че́тверо [çétvira] – dört

пя́теро [pyátira] – beş

ше́стеро [şéstira] – altı

се́меро [sémira] – yedi

Her iki modelin kullanışlarını inceleyin:

нас дво́е = нас два челове́ка (iki kişiyiz)

вас тро́е = вас три челове́ка (üç kişisiniz)

их че́тверо = их четы́ре челове́ка (dört kişiler)

II. Kaç kişilik? – На ско́лько челове́к?

Sipariş verdiğiniz zaman ‘На ско́лько челове́к?’ - 'Kaç kişi için? Kaç kişilik...?' sorusunu duyabilirsiniz, ondan sonra kaç kişilik masa/yer/oda vs. ayırtmak istediğinizi söylemeniz gerekir. Bunu Rusça’da söylemek için ‘на’ edatını kullanmakla beraber hem Topluluk Sayılarını hem de Miktar Sayıları söyleyebilirsiniz:

[tr]

на одного́

на одного́ челове́ка
на одну́ персо́ну

tek kişilik

на двои́х

на два челове́ка
на две персо́ны

iki kişilik

на трои́х

на три челове́ка/ персо́ны

üç kişilik

на четверы́х

на четы́ре челове́ка/персо́ны

dört kişilik

на пятеры́х

на пять челове́к/персо́н

beş kişilik

на шестеры́х

на шесть челове́к/персо́н

altı kişilik

на семеры́х

на семь челове́к/персо́н

yedi kişilik

Lütfen, örneklere bakın:

1.

- Мы хоте́ли бы пообе́дать. – Biz öğle yemeği yapmak istiyoruz.
- Прошу́, ско́лько вас? – Buyurun, kaç kişisiniz?
- Нас тро́е. – Üç kişiyiz.
- Проходи́те. Вот сто́лик на трои́х. – Geçin. İşte üç kişilik masa.

2.

- До́брое у́тро. Хочу́ заказа́ть за́втрак в но́мер. – Günaydın. Odama kahvaltı sipariş etmek istiyorum.
- На ско́лько персо́н? – Kaç kişi için?
- На одного́. – Tek kişi için/tek kişilik.
- Зака́з при́нят, ожида́йте. – Siparişiniz alındı. Lütfen, bekleyin.

3.

- Здра́вствуйте, мы бы хоте́ли поу́жинать. – Merhaba, biz akşam yemeği yapmak istiyoruz.
- Да, пожа́луйста, проходи́те. Вас че́тверо? – Evet, buyurun, geçin. Dört kişi misiniz?
- Нет, нас пя́теро. – Hayır, beş kişiyiz.
- Зна́чит, вам сто́лик на пятеры́х? – Demek ki, size beş kişilik masa mı (lazım)?
- Соверше́нно ве́рно. – Evet, (aynen) öyle.

4.

- Алло́, э́то рестора́н? – Alö, bu restoran mı?
- Да, слу́шаю вас? – Evet, sizi dinliyorum.
- Гру́ппа тури́стов из Ту́рции хоте́ла бы пообе́дать у вас. – Türkiye’de bir grup turist sizlerde öğle yemeği yapmak istiyor.
- Хорошо́. Ско́лько их? – Tamam, onlar kaç kişi?
- Их оди́ннадцать челове́к. – On bir kişi.

5.

- До́брый ве́чер. Я могу́ заброни́ровать но́мер в ва́шем оте́ле? – İyi akşamlar. Otelinizde oda ayırtabilir miyim?
- На ско́лько челове́к? – Kaç kişilik (oda)?
- На одного́. – Tek kişilik.
- Да, коне́чно. – Evet, tabii.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

47

Zafer Bayramı – День победы
Bugünkü dersimizde Rusya’da en önemli bayramlardan Zafer Bayramı ile ilgili diyalogları inceleyeceğiz.

Света: Приве́т, Мура́т, как пожива́ешь? – Merhaba, Murat, nasılsın (hayat nasıl gidiyor)?

Мурат: Приве́т, Све́та. Всё отли́чно. Вчера́ и позавчера́ мы не учи́лись, потому́ что был пра́здник. – Merhaba, Sveta. Herşey çok iyi. Dün ve önceki gün biz okumadık, çünkü bayram vardı.

Света: Да, пра́вильно, 9 мая, День Побе́ды! Сове́тский Сою́з четы́ре до́лгих го́да вёл войну́ с неме́цким фаши́змом. У нас э́тот пра́здник по́мнят все. Война́ унесла́ миллио́ны жи́зней, косну́лась практи́чески ка́ждой семьи́. – Evet, doğru. Dokuz Mayıs, Zafer Bayramı (Günü)! Soviyetler Birliği, uzun dört yıl boyunca Alman Nazizmi ile savaştı. Bu Bayramı bizde herkes hatırlar. Savaş milyonlarca insanın hayat yitirmesine yol açtı, neredeyse her aileye dokundu.

Мурат: Как пра́зднуют э́тот пра́здник? – Bu bayram nasıl kutlanır?

Света: У́тром Девя́того Мая мы смо́трим по телеви́зору пара́д на Кра́сной пло́щади – здесь прохо́дят на́ши вое́нные и вое́нная те́хника, в не́бе пролета́ют боевы́е самолёты. – Dokuz Mayıs’ın sabahında televizyonda Kızıl Meydan’daki geçit törenini izleriz. Buradan bütün askerlerimiz ve askeri donanım geçer, havada askeri uçaklar uçar.

Мурат: Да, я зна́ю. Мы ви́дели трансля́цию э́тих пара́дов в Ту́рции. – Evet, bunu biliyorum. Türkiye’de bu geçitleri canlı yayında izledik.

Света: На пара́д обы́чно приглаша́ют и ветера́нов – люде́й, кото́рые прошли́ всю войну́. Сейча́с оста́лось ма́ло таки́х люде́й, ведь с оконча́ния войны́ прошло́ уже́ почти́ се́мьдесят лет! – Geçitlere genellikle veteranlar (savaşı geçiren insanlar) da davet edilir. Şimdi böyle insanlar az kaldı, çünkü savaşın bitmesinden neredeyse yetmiş sene geçti!

Мурат: А есть како́й-то па́мятник, свя́занный с э́тим пра́здником? – Bu bayramla ilgili bir anıt var mı?

Света: Вообще́ во всех росси́йских города́х есть па́мятник па́вшим во вре́мя войны́, в Волгогра́де э́то – Мама́ев Курга́н, в Москве́ – Моги́ла Неизве́стного Солда́та. Она́ нахо́дится недалеко́ от Кра́сной пло́щади. Иностра́нные ли́деры во вре́мя визи́та в Росси́ю возлага́ют венки́ к э́тому па́мятнику. А Девя́того Ма́я просты́е лю́ди прино́сят цветы́ к э́тому и други́м па́мятникам, вспомина́ют поги́бших на войне́. – Asında Rusya’nın bütün şehirlerinde savaş sırasında hayatını yitirenlerin anıtı bulunur, Volgograd şehrinde bu, Mamayev Kurgan, Moskova’da – Meşhul Asker Anıtı. Bu Anıt, Kızıl Meydan’ın yakınlarında bulunur. Yabancı liderler, Rusya ziyaretleri sırasında bu Anıta çelenk koyar. Dokuz Mayıs’ta ise sıradan insanlar bu ve diğer anıtlara çiçek getirirek koyar, savaşta ölenleri hatırlar.

как пожива́ешь? [kak pajiváiş?] – nasılsın (hayat nasıl gidiyor)?
всё отли́чно [fsyo atlíçna] – herşey çok iyi
пра́здник [práznik] – bayram
пра́вильно [právilna] – doğru
День Побе́ды [den’ pabédı] – Zafer Bayramı (Günü)
Сове́тский Сою́з [savétskiy sayúz] – Sovyetler Birliği
веcти́ войну́ [vistí vaynú] – savaşmak
фаши́зм [faşı́zm] – Nazizm
пара́д [parát] – geçit
Кра́сная пло́щадь [krásnaya plóşşat’] – Kızıl Meydan
трансля́ция [translyátsıya] – yayın
ветера́н [vitirán] – veteran (savaşı geçiren insan)
па́мятник [pámitnik] – anıt
па́мятник па́вшим во вре́мя войны́ [pámitnik páfşım va vrémya vaynı́] – savaşta ölenler anıtı
Моги́ла Неизве́стного Солда́та [magíla niyizvésnava saldáta] – Meçhul Asker Anıtı
возлага́ть венки́ [vazlagát’ vinkí] – çelenk koymak
***

Мурат: Ты ходи́ла на Кра́сную пло́щадь? – Kızıl Meydan’a gittin mi?

Света: Нет, на сам пара́д я не ходи́ла. Мы с друзья́ми гуля́ли в це́нтре. Везде́ шли конце́рты. Мы купи́ли цветы́ и раздава́ли их ветера́нам. – Hayır, resmigeçide gitmedim. Arkadaşlarla beraber merkezde dolaştık. Her yerde konser vardı. Biz çiçek aldık ve veteranlara dağıttık.

Мурат: А пото́м? – Sonra?

Света: Ве́чером мы смотре́ли салю́т Побе́ды. Он начина́ется ка́ждый год Девя́того Ма́я в де́вять часо́в ве́чера – в па́мять о салю́те 1945 го́да. Ты ви́дел э́тот салю́т? – Akşam Zafer Hava-i Fişeği izledik. Bu (hava-i fişek), 1945 yılının hava-i fişeğinin bir hatırına her yıl Dokuz Mayıs’ta akşam saat dokuzda başlar. Bu hava-i fişeği gördün mü?

Мурат: Да, но то́лько по телеви́зору. – Evet, ama yalnız televizyonda.

Света: В сле́дующем году́ обяза́тельно посмотри́ вживу́ю. – Gelecek sene onu mutlaka canlı olarak izle.

Мурат: Хорошо́, постара́юсь. Све́та, я ви́дел мно́гих люде́й и маши́ны с ора́нжево-чёрными ле́нтами. Что э́то тако́е? – Tamam, (izlemeye) çalışacağım. Sveta, turuncu-siyah şeritlerli birçok insan ve araba gördüm. Bu nedir?

Света: Э́то Гео́ргиевская ле́нточка – си́мвол на́шей побе́ды. Э́та а́кция акти́вно прово́дится в после́дние го́ды – молоды́е лю́ди раздаю́т ле́нточки прохо́жим и води́телям автомоби́лей. Её привя́зывают на су́мку и́ли к две́рце маши́ны. – Bu Georgiy Şeridi – Zaferimizin sembolü. Bu aksyon, son yıllarda çok aktif bir şekilde düzenlenir; gençler yayalara ve araba sürücülerine küçük şeritleri verir. Bu şeridi çantaya veya arabanın kapısına bağlarlar.

Мурат: Я по́нял. – Anladım.

Света: А вообще́ у нас о́чень мно́го фи́льмов, стихо́в и пе́сен про войну́. Они́ о́чень гру́стные. Как поётся в изве́стной пе́сне про Девя́тое Ма́я – «э́то ра́дость со слеза́ми на глаза́х». Но мы не забыва́ем э́ту да́ту, всегда́ вспомина́ем и благодари́м на́ших геро́ев. Мо́жет, ты ви́дел – на за́днем стекле́ мно́гих маши́н да́же напи́сано: «Спаси́бо де́ду за побе́ду!» - Aslında bizim savaş hakkında birçok film, şiir ve şarkı bulunuyor. Bunlar çok üzücü. Dokuz Mayısla ilgili bir şarkıda söylendiği gibi, ‘bu, gözyaşlarıyla dolu bir sevinç’. Ama biz bu tarihi unutmuyoruz, her zaman kahramanlarımızı hatırlayıp onlara teşekkür ederiz. Belki de görmüşsündür, birçok arabanın arka camında ‘Dedeme Zafer için müteşekkirim’ diye yazıyor.

Мурат: Как поздравля́ют с э́тим пра́здником? – Bu bayramı kutlamak için neler söylerler?

Света: Мо́жно про́сто сказа́ть «С пра́здником!» и́ли «С Днём Побе́ды!» - Sadece ‘İyi bayramlar’ veya ‘Zafer Gününüz kutlu olsun’ söylemek mümkün.

конце́рт идёт (шёл) [kantsért idyót (şol)] – konser var (vardı)
раздава́ть цветы́ [razdavát’ tsvitı́] – çiçek dağıtmak
салю́т Побе́ды [salyút pabédı] – Zafer Hava-i Fişeği
обяза́тельно [abizátil’na] – mutlaka
посмотре́ть вживу́ю [pasmatrét’ vjıvúyu] – canlı olarak izlemek
постара́юсь (посмотре́ть) [pastaráyus (pasmatrét’)] – (izlemeye) çalışacağım
Гео́ргиевская ле́нточка [giórgivskaya léntaçka] – Georgiy Şeridi
а́кция [áktsıya] – aksiyon
акти́вно [aktívna] – aktif bir şekilde
в после́дние го́ды [fpaslédniyi gódı] – son yıllarda
прохо́жие [prahójıyı] – yayalar; geçenler
води́тели автомоби́лей [vadítili aftamabíliy] – araba sürücüleri
а вообще́ [a vabşşé] = вообще́-то [vabşşéta] – aslında
стихи́ про войну́ [stihí pra vaynú] – savaş hakkında bir film/savaş filmi
пе́сни про войну́ [pésni pra vaynú] – savaş hakkında şarkılar/savaş şarkıları
гру́стный [grústnıy] – üzücü, hüzünlü
геро́й [giróy] – kahraman
«Спаси́бо де́ду за побе́ду!» [spasíba dédu za pabédu] - ‘Dedeme Zafer için müteşekkirim’
«С Днём Побе́ды!» [sdnyóm pabédı] - ‘Zafer Gününüz kutlu olsun’

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

48

Gitmeliyim - Я должен идти

Bugünkü dersimizde Kısa Sıfatları incelemeye devam ederek kesin hüküm durumları üzerinde duracağız.
Rusça’da kesin bir hüküm beldirmek için ‘до́лжен’ [dóljın] (yapmak zorundayım; yapmalıyım), ‘обя́зан’ [abyázan] (mecburum) ve ‘вы́нужден’ [vı́nujdin] (zorundayım, mecburiyetindeyim) kısa sıfatları, hemen sonra da Fiilin Mastar şekli kullanılır. Söz edilen kısa sıfatlar cins ve sayısına göre değişir. Bugünkü dersimizde yalnız ‘до́лжен’ [dóljın] kısa sıfatını inceleyeceğiz.

I. Olumlu Şekil: Я до́лжен + Mastar... (Tamamlanmış Eylem Biçimi, сделать) - ...malıyım (yapmalıyım, gitmeliyim)

‘До́лжен’ [dóljın] ile kurulan cumleler, kesin hükmü bildirir, gündelik konuşmalarında sık sık kullanılır. Daha önce belirttiğimiz gibi, bu kısa sıfat, cins ve sayısına göre değişir. ‘До́лжен’ kısa sıfatının Tekil çekimlerine bakın:

до́лжен [dóljin]/должна́ [daljná]/должны [daljnı́] – yapmalı (Eril/Dişil/Çoğul)

Сümle kurmak için önce Şahıs Zamirini, sonra da kısa sıfatı ve son olarak Fiilin Mastar şeklini kullanmak lazım:

я до́лжен (Eril)/я должна́ (Dişil) идти́ – Ben gitmeliyim
ты до́лжен (Eril)/ты должна́ (Dişil) позвони́ть – Sen aramalısın
он до́лжен поня́ть – O anlamalı (Eril)
она́ должна́ помо́чь – O yardım etmeli (Dişil)

Şimdi sıra Çoğul şekillerinde:

мы должны́ сде́лать – Biz yapmalıyız
вы должны́ прие́хать – Siz gelmelisiniz
они должны́ подожда́ть – Onlar beklemeli

II. Olumsuz Şekil: Я не до́лжен + Mastar (Tamamlanmamış Eylem Biçimi, делать) - ...mamalıyım (yapmamalıyım, gitmemeliyim)

Olumsuz Şekli yapmak için ‘должен’ kısa sıfatının önüne ‘не’ getirilir:

я не до́лжен (Eril)/я не должна́ (Dişil) отвеча́ть – Ben cevap vermemeliyim
ты не до́лжен (Eril)/ты не должна́ (Dişil) ждать напра́сно – Sen boşuna beklememelisin
он не до́лжен уезжа́ть – O gitmemeli (Eril)
она не должна́ звони́ть – O aramamalı (Dişil)
Şimdi sıra Çoğul şekillerinde:

мы не должны́ де́лать – Biz yapmamalıyız
вы не должны́ приезжа́ть – Siz gelmemelisiniz
они не должны́ остава́ться – Onlar kalmamalı

III. Soru Şekli: До́лжен ли я + Mastar (Tamamlanmış Eylem Biçimi, сделать) - ...mamalıyım (yapmamalıyım, gitmemeliyim)

Soru Şeklinin üç varyantı mevcuttur.

1) Soru sözcüğü ile Soru

Cümlede soru sözcüğü varsa cümlenin başında kullanılır, sözcük düzeni olumlu cümledeki gibi kalır:
Что я до́лжен сде́лать? – Ne yapmalıyım?
Когда́ я до́лжен прийти́? – Ne zaman gelmeliyim?

2) Soru tonlaması ile Soru

Cümlede soru sözcüğü yoksa soru tonlaması uygulanarak (‘должен’ kelimesi vurgulanır) kullanılır:

Я до́лжен прие́хать? – Gelmeli miyim?
Я до́лжен отве́тить? – Cevap vermeli miyim?

3)Ли’ ile Soru

Bu tip sorular, bir önceki şekle göre daha net bir soru oluşturur. Onu uygulamak istediğinizde cümledeki sözcük düzeni değiştirmeniz lazım: ‘до́лжен’ kısa sıfatı cümlenin başına getirilir, ondan sonda ‘ли’ (mı) ve Şahıs Zamiri veya İsim kullanılır:

до́лжен ли я/ты/он отвеча́ть (Eril)? – Ben, sen, o cevap vermeli miyim/misin/mi?
до́лжна ли я/ты/она́ ждать (Dişil)? – Ben/sen/o beklemeli miyim/misin/mi?
до́лжны ли мы/вы/они́ спра́шивать (Çoğul)? – Biz/siz/onlar sormalı mıyız/mısınız/mı?

IV. Geçmiş ve Gelecek Zaman Şekilleri

1) Geçmiş Zaman

я (не) до́лжен был (Eril)/я (не) должна́ была́ (Dişil) + Mastar – Ben yapmalıydım/yapmamalıydım
ты (не) до́лжен был (Eril)/ты (не) должна́ была́ (Dişil) + Mastar – Sen yapmalıydın/yapmamalıydın
он (не) до́лжен был (Eril) + Mastar – O yapmalıydı/yapmamalıydı
она (не) должна́ была́ (Dişil) + Mastar – O yapmalıydı/yapmamalıydı
мы (не) должны́ бы́ли + Mastar – Biz yapmalıydık/yapmamalıydık
вы (не) должны́ бы́ли + Mastar – Siz yapmalıydınız/yapmamalıydınız
они (не) должны́ бы́ли + Mastar – Onlar yapmalıydı/yapmamalıydı

2) Gelecek Zaman

я (не) до́лжен бу́ду (Eril)/я (не) должна́ бу́ду (Dişil) + Mastar – Ben yapmak zorunda olacağım/olmayacağım
ты (не) до́лжен бу́дешь (Eril)/ты (не) должна́ бу́дешь (Dişil) + Mastar – Sen yapmak zorunda olacaksın/olmayacaksın
он (не) до́лжен бу́дет (Eril) + Mastar – O yapmak zorunda olacak/olmayacak
она́ (не) должна́ бу́дет (Dişil) + Mastar – O yapmak zorunda olacak/olmayacak
мы (не) должны́ бу́дем + Mastar – Biz yapmak zorunda olacağız/olmayacağız
вы (не) должны́ бу́дете + Mastar – Siz yapmak zorunda olacaksınız/olmayacaksınız
они (не) должны́ бу́дут + Mastar – Onlar yapmak zorunda olacaklar/olmayacaklar

Şimdi örneklere bakın:

1.
- К сожале́нию, я до́лжен поки́нуть вас, у меня́ сро́чное де́ло. – Maalesef, sizden ayrılmalıyım, acil bir işim var.

2.
- Мы должны́ бы́ли помо́чь им в э́той ситуа́ции. – Onlara bu durumda yardım etmeliydik.

3.
- Что мы должны́ бу́дем написа́ть? – Biz ne yazmak zorunda olacağız?
- Вы должны́ бу́дете написа́ть заявле́ние. – Siz başvuru yazmak zorunda olacaksınız.

4.
- Куда́ мы должны́ бы́ли подъе́хать? – Biz nereye gelmeliydik?
- Вы должны́ бы́ли подъе́хать к нам в о́фис. – Siz bizim ofisimize gelmeliydiniz.

5.
- Где она́ должна́ бу́дет расписа́ться? – O nereye imza atmak zorunda olacak?
- Вот здесь. – İşte buraya.

6.
- Где они́ должны́ бы́ли вас встре́тить? – Sizi nerede karşılamalıydılar?
- Они́ должны́ бы́ли встре́тить нас в аэропорту́. – Bizi havalimanında karşılamalıydılar.

7.
- До́лжен ли я покупа́ть э́ту ка́рту? – Bu kartı almalı mıyım/almak zorunda mıyım?
- Нет, вы не должны́ ничего́ покупа́ть. – Hayır, hiç bir şey almamalısınız/almak zorunda değilsiniz.

Bir sonraki derste görüşmek dilepiyle...

0

49

Şekerli çay – Чай с сахаром

Bugünkü dersimizde Rusça’da gündelik konuşmalarda sık sık kullanılan iki model üzerinde duracağız. Bunlar 'şekerli çay' ve 'şekersiz çay' tipindeki modeller. Bu arada, Rusya'da, Türkiye'de olduğu gibi çay kültürü çok yaygın, 'чаепитие' [çiipitiye] olarak adlandırılır. Rus sofrasında genellikle çayın yanında bisküvi tarzında tatlı şeyler de bulunur. Ruslar çay içerken özellikle reçel ve balı tercih ederler. Rusya'da eskiden beri söz edilen çay kültürüne ait olan semaverler de kullanılıyor. 

I. Şekerli Çay – Чай с са́харом

Rusça’da ‘(что) с чем?’ [şçem?] (neyli?) sorusuna cevap vermek için ‘c’ edatını ve ondan sonra ismin İLE Hali kullanılır. Şimdi İLE Halinin kullanımlarına bakın

Eril

Nötr

Dişil

Çoğul

-ОМ/-ЕМ

-ОМ/-ЕМ

-ОЙ/-ЕЙ

-АМИ/-ЯМИ

са́хар – с са́харом
рис – с ри́сом
сыр – с сы́ром
газ – с га́зом
лук – с лу́ком
чесно́к – с чесноко́м
мёд – с мёдом
лимо́н – с лимо́ном
Dikkat! *лёд – со льдом

молоко́ – с молоко́м
мя́со – с мя́сом
я́блоко – с я́блоком
яйцо́ – с яйцо́м

икра́ – с икро́й
ры́ба – с ры́бой
капу́ста – с капу́стой
карто́шка – с карто́шкой
ви́шня – с ви́шней
кори́ца – с кори́цей

сли́вки – со сли́вками
грибы́ – с гриба́ми
фру́кты – с фру́ктами
о́вощи – с овоща́ми

Rusça’da sık sık kullanılan kelime grupları şunlar:
чай с лимо́ном и са́харом – limonlu şekerli çay
ко́фе с молоко́м – sütlü kahve
ко́фе со сли́вками – kaymaklı kahve
пирожо́к с ри́сом и яйцо́м – yumurtalı ve pirinçli börek
пирожо́к с капу́стой – lahanalı börek
пирожо́к с я́блоком – elmalı börek
бу́лочка с кори́цей – tarçınlı poğaça
вода́ со льдом – buzlu su
бли́нчик с икро́й – havyarlı krep
молоко́ с мёдом – ballı süt
сала́т с лу́ком – soğanlı salata
свёкла с чесноко́м – sarımsaklı pancar

II. Şekersiz çay – Чай без са́хара

Rusça’da ‘(что) без чего́?’ (-sız) modelini yapmanız gerekiyorsa ‘без’ edatını ve ismin -nIn Hali kullanılır. Lütfen, aşağıdaki tabloya bakın:

Eril

Nötr

Dişil

Çoğul

-А/-Я

-А/-Я

-Ы/-И

-ОВ

са́хар – без са́хара
газ – без га́за
лук – без лу́ка
чесно́к – без чеснока́
лимо́н – без лимо́на

молоко́ – без молока́

кори́ца – без кори́цы

грибы́ – без грибо́в
Dikkat!
*сли́вки – без сли́вок
*о́вощи – без овоще́й

Lütfen, örneklere bakın:

1.
- Вам ко́фе с молоко́м? – Size sütlü kahve mi?
- Нет, мне чёрный. – Hayır, bana sade (siyah) kahve.

2.
- Мо́жно сок? – Meyve suyu alabilir miyim? - Пожа́луйста, како́й? – Tabii (buyurun), ne meyve suyu?
- Апельси́новый. – Portakal suyu.
- Со льдом? – Buzlu mu?
- Безо льда́, пожа́луйста. – Buzsuz, lütfen.

3.
- Чай? Ко́фе? – Çay mı kahve mi?
- Чай, пожа́луйста. – Çay, lütfen.
- С лимо́ном? – Limonlu çay mı?
- Нет, без. – Hayır, limonsuz.

4.
- Пожа́луйста, во́ду. – Su, lütfen.
- С га́зом или без? – Gazlı mı gazsız mı?
- С га́зом. – Gazlı.
- Что́-нибудь ещё? – Başka bir şey (başka arzunuz) var mı?
- Нет, спаси́бо. – Hayır, yok.

5.
- Принеси́те, пожа́луйста, ви́ски с ко́лой. – Kolalı viski getirir misiniz, lütfen?
- А мне джин с то́ником. – Bana da tonikli cin.
- Одну́ мину́ту. – Bir dakika.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

50

Bu ne çorbası? – Из чего этот суп?
http://s3.uploads.ru/VynU0.jpg
Bugünkü dersimizde gıda ürünleri üzerinde çalışarak hangi malzemelerden yapıldığını sormayı inceleyeceğiz. Türkçe’deki ‘Bu ne çorbası?’ sorusu,
Rusça’ya farklı şekillerde tercüme edilir: ‘что э́то за суп?’ [şto éta za sup], ‘какой это суп?’ [kakóy éta sup], ‘из чего этот суп?’ [isçivó état sup]? ‘Что э́то за суп?’ sorusu sorulduğu zaman karşılık olarak çorbanın ismi söylenir, örneğin ‘борщ’ [borş’].‘Како́й э́то суп?’, ‘из чего́ э́тот суп?’ sorulduğunda ise soranı ilgilendiren, çorbanın içeriğidir. Bugünkü dersimizde sadece son model üzerinde duracağız.

Konuya girmeden önce, ana gıda gruplarına bakalım:

1) Kırmızı et çeşitleri (Мясо):
говя́дина [gavyádina] – sığır eti
теля́тина [tilyátina] – dana eti
бара́нина [baránina] – kuzu eti
свини́на [svinína] – domuz eti

2) Beyaz et çeşitleri (Птица):
ку́рица [kúritsa] – tavuk
у́тка [útka] – ördek eti
инде́йка [indéyka] – hindi eti
гусь [gus’] – kaz eti

3) Deniz Mamülleri (Морепродукты):
ры́ба [rı́ba] – balık
икра́ [ikrá] – havyar
креве́тки [krivétki] – karides
ми́дии [mídiyi] – midye
кальма́ры [kal’márı] – kalamar

4) Sebzeler (Овощи):
помидо́ры = тома́ты [pamidórı = tamátı] – domates
огурцы́ [agurtsı́] – salatalık
карто́фель [kartófil’] – patates
баклажа́ны [baklajánı] – patlıcan
капу́ста [kapústa] – lahana
морко́вь [markóf’] – havuç
фасо́ль [fasól’] – fasulye
чечеви́ца [çiçivítsa] – mercimek

5) Meyveler (Фрукты):
я́блоки [yáblaki] – elma
гру́ши [grúşı] – armut
анана́сы [ananásı] – ananas
апельси́ны [apil’sínı] – portakal
абрико́сы [abrikósı] – kayısı
мандари́ны [mandarínı] – mandalina
виногра́д [vinagrát] – üzüm
лимо́ны [limónı] – limon

Şimdi de gramer modeline geçelim:

Bu yemeğin içinde ne var/Bu ne yemeği? – Из чего это блюдо?

Bu soruya cevap vermek için '' edatını ve İsmin -NIN Halini kullanmak gerekir. İsimlerin -NIN Hali şekillerine bakın:

Eril, Nötr

Dişil

Çoğul

-А/-Я

-Ы/-И

-ОВ/-ЕЙ

апельси́н – из апельси́на
мя́со – из мя́са
карто́фель – из карто́феля

говя́дина – из говя́дины
капу́ста – из капу́сты
фасо́ль – из фасо́ли

помидо́ры – из помидо́ров
огурцы́ – из огурцо́в
о́вощи – из овоще́й

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Скажи́те, что тако́е «борщ»? – Söyler misiniz, lütfen, ‘borş’’ nedir?
- «Борщ» - э́то традицио́нный ру́сский суп. – ‘Borş’’ geleneksel Rus çorbasıdır.
- Из чего́ (делают) э́тот суп? – Çorbanın içinde ne var?
- Это суп из овоще́й и мя́са. – Bu çorbanın içinde sebzeler ve et var.
- Из како́го мя́са? – Ne eti?
- Из говя́дины. – Sığır eti.

2.
- Скажи́те, из чего́ э́тот сала́т? – Söyler misiniz, lütfen, bu salatanın içinde ne var?
- Э́тот сала́т из овоще́й и кальма́ров. – Bu salatanın içinde sebzeler ve kalamar var.
- Э́то вку́сно? – Bu güzel mi?
- Да, мне о́чень нра́вится. Попро́буйте! Прия́тного аппети́та. – Evet, çok hoşuma gidiyor. Tadına bakın! Afiyet olsun.
- Спаси́бо. – Teşekkürler.

3.
- Скажи́те, пожа́луйста, из чего́ э́то блю́до? – Söyler misiniz, lütfen, bu ne yemeği (yemeğin içinde ne var)?
- Это блю́до из ры́бы. – Bu balık yemeği.
- Как э́то называ́ется? – Bunun adı ne?
- Осетри́на под сли́вочным со́усом – Kaymak soslu mersin eti.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

+1

51

Müzede bir gece - Ночь в музее

Bugünkü dersimizde Rusça’da müze ziyaretleri ile ilgili diyalogları inceleyeceğiz.

Света: Здра́вствуй, Айфе́р! – Merhaba, Ayfer.
Айфер: Здра́вствуй, Све́та! – Merhaba, Sveta.
Света: Хо́чешь, сего́дня пойдём в музе́й? – Bugün müzeye gitmek ister misin?
Айфер: Да, но уже́ по́здно. – Evet, ama saat geç oldu.
Света: А ты зна́ешь, что тако́е «Ночь в музе́е»? – ‘Müzede bir gece’ ne demek olduğunu biliyor musun?
Айфер: Есть тако́й голливу́дский фильм. – Böyle bir Holliwood filmi var.
Света: А у нас в Росси́и есть тако́й прое́кт. Он прохо́дит в середи́не ма́я, в ночь с суббо́ты на воскресе́нье. В э́ту ночь мно́гие музе́и рабо́тают беспла́тно. – Bizim Rusya’da bir proje var. Mayıs’ın ortasında, cumartesiyi pazara bağlayan gecede düzenlenir. O gece birçok müze ücretsiz çalışır.
Айфер: О́чень интере́сно. В како́й музе́й ты хо́чешь пойти́? – Çok ilginç. Hangi müzeye gitmek istiyorsun?
Света: Я бы сходи́ла в Третьяко́вскую галере́ю и́ли в Музе́й изобрази́тельных иску́сств Пу́шкина. Что ска́жешь? – Tretyakov Galerisine veya Puşkin Güzel Sanatlar Müzesine gitmek istiyorum. Ne dersin?
Айфер: А что лу́чше? – Hangisi daha iyi?
Света: Мне ка́жется, на́до нача́ть с Третьяко́вской Галере́и. Ты уже́ была́ там? – Bence, Tretyakov Galerisi’nden başlamak lazım. Oraya daha önce gittin mi?
Айфер: Нет, ещё не была́. – Hayır, daha gitmedim.
Света: Прекра́сно! Тогда́ мы отпра́вимся туда́. – Çok iyi. O zaman oraya gidelim.

пойти́ в музе́й [paytí vmuzéy] – müzeye gitmek
уже́ по́здно [ujé pózdna] – saat geç oldu
ты зна́ешь, что тако́е … [tı znáyiş şto takóyi …]? – … ne demek olduğunu biliyor musun?
голливу́дский фильм [galivútskiy fil’m] – Holliwood filmi
в ночь с суббо́ты на воскресе́нье [v noç’ ssubótı na vaskrisén’ye] – cumartesiyi pazara bağlayan gecede
рабо́тать беспла́тно [rabótat’ bisplátna] – ücretsiz çalışmak
Третьяко́вская галере́я [trityakófskaya galiréya] – Tretyakov Galerisi
Музе́й изобрази́тельных иску́сств Пу́шкина [muzéy izabrazítel’nıh iskústf Púşkina] – Puşkin Güzel Sanatlar Müzesi
что ска́жешь? [şto skájış] – Ne dersin?
что лу́чше? [şto lútşı] – Hangisi daha iyi?

***

Айфер: На чём туда́ на́до е́хать? На такси́ и́ли на авто́бусе? – Oraya neyle gitmek lazım? Taksiyle mi otobüsle mi?
Света: Снача́ла на метро́, пото́м на́до немно́го пройти́ пешко́м. – Önce metroyla gitmek, sonra biraz yürümek gerekir.
Айфер: Галере́я далеко́ от метро́? – Galeri, metrodan uzak mı?
Света: Нет. – Hayır.
Айфер: На како́й ста́нции метро́ нахо́дится галере́я? – Galeri, hangi metro istasyonunda bulunur?
Света: На ста́нции «Третьяко́вская». – ‘Tretyakovskaya’ metro istasyonunda.

на чём туда́ на́до е́хать? [naçóm tudá náda yéhat’] – Oraya neyle gitmek lazım?
ехать на такси/на автобусе [yéhat’ na taksí/na aftóbusi] – taksiyle/otobüsle gitmek
немно́го пройти́ пешко́м [nimnóga praytí pişkóm] – biraz yürümek/yürüyerek gitmek
далеко́ от метро́? [dalikó at mitró] – metrodan uzak mı?
На како́й ста́нции метро́ нахо́дится ... [na kakóy stántsiyi mitró nahóditsa…]? – ..., hangi metro istasyonunda bulunur?
***

Света: Смотри́, Айфе́р. Обы́чно биле́ты продаю́тся здесь, в биле́тной ка́ссе. Но сего́дня нам не ну́жен биле́т. – Ayfer, bak. Genelde biletler burada, bilet gişesinde satılır. Fakat bugün bize bilet gerekmiyor.
Айфер: Да, ведь мы идём на «Ночь в музе́е»! Ско́лько обы́чно сто́ит биле́т? – Evet, biz ‘Müzede bir gece’ye gidiyoruz, değil mi? Bilet genelde ne kadardır?
Света: Биле́т сто́ит 200 (две́сти) рубле́й. – Bilet, 200 Ruble’dir (fiyatı 200 Ruble).
Айфер: А фотосъёмка? – Ya foto çekimi?
Света: Фотосъёмка то́же 200 рубле́й. – Foto çekimi de 200 Ruble.
Айфер: Э́то включено́ в сто́имость биле́та? – Bu, bilet fiyatına dahil mi?
Света: Нет, биле́т на фотосъёмку на́до покупа́ть отде́льно. – Hayır, foto çekimi için ayrı bir bilet almak lazım.
Айфер: Получа́ется, биле́т с фотосъёмкой сто́ит 400 (четы́реста) рубле́й? – Demek ki, foto çekimi olan bilet, 400 Ruble mi?
Света: Да. – Evet.
Айфер: Э́то дово́льно до́рого. – Bu, oldukça pahalı.
Света: Да, но во всём ми́ре музе́и – э́то дорого́е удово́льствие. А у нас раз в год есть возмо́жность посети́ть не́которые музе́и беспла́тно. – Evet, ama dünya genelinde müzeler, pahalı bir iş (zevk). Bizim de yılda bir defa bazı müzeleri bedavaya ziyaret etme imkanımız oluyor.
Айфер: Э́то прекра́сно! – Çok güzel!
Света: В Росси́и говоря́т: «Грех не воспо́льзоваться э́той возмо́жностью». – Rusya’da şöyle derler: ‘Bu fırsatı kullanmamak günahtır’.

смотри́ [smatrí] – bak!

в биле́тной ка́ссе [fbilétnay kássi] – bilet gişesinde
нам не ну́жен биле́т [nam ni nújın bilét] – bize bilet gerekmiyor.
Ско́лько сто́ит биле́т? [skól’ka stóit bilét] – Bilet ne kadardır?
биле́т сто́ит 200 (две́сти) рубле́й [bilét stóit dvésti rubléy] – Bilet 200 Ruble’dir (fiyatı 200 Ruble)
фотосъёмка [fotas’yómka] – foto çekimi
включено́ в сто́имость биле́та [fklyuçinó fstóimast’ biléta] – bilet fiyatına dahil
покупа́ть отде́льно [pakupát’ atdél’na] – ayrı (bir bilet) almak
получа́ется [paluçáitsa] – demek ki...
дово́льно до́рого [davól’na dóraga] – oldukça pahalı
дорого́е удово́льствие [daragóyi udavól’stviyi] – pahalı bir iş (zevk)
посети́ть музе́и беспла́тно [pasitít’ muzéyi bisplátna] – müzeleri bedavaya ziyaret etmek
«Грех не воспо́льзоваться!» [greh ni vaspól’zavatsa] – ‘(Bu fırsatı) kullanmamak günahtır’

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

52

Eksik bir şey var mı? – Чего-то не хватает?

http://s2.uploads.ru/dFkYD.jpg

Bugünkü dersimizde Rusça’da gündelik konuşmalarında; restoran, kafe ve masa başı sohbetlerinde kullanılan bir model üzerinde duracağız. Bu gramatik model, ‘нет’ [nyét] – ‘yok’, ‘не хвата́ет’ [ni hvatáyit] – ‘eksik’ gibi unsurları içerir.

I. Здесь нет ножа́=Здесь не хвата́ет ножа́ – Burada bıçak yok=Burada bıçak eksik

Rusça’da ‘bir şey/bir kimse yok’, ‘bir şey eksik’ tipi cümleleri incelemek için ‘Burada bir şey yok/eksik’ modeli üzerinde çalışalım. Rusça’ya bu tipteki cümleler, ‘Здесь нет/не хвата́ет (чего-то/кого-то)’ şeklinde tercüme edilir. Bu tip cümlelerde ‘нет’, ‘не хвата́ет’ kelimelerinden sonra gelen isimler, -nIn Halinde kullanılır.

Eril ve Nötr cinsteki isimler –nIn halinde -a,-я, Dişil cinsteki isimler ise -ы,-и eklerini alır.

Eril

Nötr

Dişil

-а, -я

-а, -я

-ы, -и

стул – сту́ла
прибо́р – прибо́ра
нож – ножа́
бока́л – бока́ла
пе́рец – пе́рца

блю́дце – блю́дца

ча́шка – ча́шки
салфе́тка – салфе́тки
таре́лка – таре́лки
соль – со́ли
ви́лка – ви́лки
ло́жка – ло́жки
ска́терть – ска́терти

Tabloda geçen kelimelerin okunuş ve Türkçe tercümelerine bakın:

стул [stul] – masa
прибо́р [pribór] – servis (bıçak, çatal, kaşık vs.)
нож [noş] – bıçak
бока́л [bakál] – kadeh
пе́рец [périts] – biber
блю́дце [blyútse] – fincan tabağı
ча́шка [çáşka] – fincan
салфе́тка [salfétka] – peçete
таре́лка [tarélka] – tabak
соль [sol’] – tuz
ви́лка [vílka] – çatal
ло́жка [lóşka] – kaşık
ска́терть [skátirt’] – masa örtüsü

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Прости́те! – Bakar mısınız?
- Чего́-то не хвата́ет? – Eksik bir şey mi var?
- Да, здесь нет ножа́. = Здесь не хвата́ет ножа́. – Evet, burada bıçak yok.=Burada bıçak eksik.
- Мину́ту, сейча́с принесу́. – Bir dakika, hemen getiriyorum.

2.
- Чего́-то не хвата́ет? – Eksik bir şey var mı?
- Нет, всё в поря́дке, всего́ хвата́ет. – Hayır, herşey iyi; eksik bir şey yok.

3.
- Кого́-то не хвата́ет? – Eksik kimse var mı?
- Да, на́шего сосе́да, но он сейча́с подойдёт. – Evet, komşumuz eksik, ama birazdan gelir.

4.
- Прости́те, здесь нет салфе́тки. Не могли́ бы вы прине́сти? – Pardon, burada peçete yok. Getirebilir misiniz?
- Коне́чно, сейча́с принесу́. – Tabii, hemen getiriyorum.

5.
- Прости́те, мо́жно вас? – Pardon, bakar mısınız?
- Да, слу́шаю вас. – Evet, sizi dinliyorum/buyurun.
- Здесь то́лько три сту́ла. – Burada yalnız üç sandalye var.
- Не хвата́ет сту́ла? – Sandalye mi eksik?
- Да, нам ну́жен ещё оди́н стул. – Evet, bize bir sandalye daha gerek.
- Мину́тку, сейча́с принесу́. – Bir dakika, hemen getiriyorum.

6.
- Прости́те, здесь не хвата́ет бока́ла. – Pardon, burada bir kadeh/bardak eksik.
- Мину́ту, сейча́с принесу́. – Bir dakika, hemen getiriyorum.

II. То́лько э́того (мне) не хвата́ло! – (Bana) bir bu eksikti!

Rusların gündelik konuşmalarında sık sık kullandıkları ‘Только этого не хватало’ [tól’ka étava ni hvatála] deyimini inceleyelim. Bunun Türkçe karşılığı, ‘Bir bu eksikti!’. Ruslar, bunu üzüldükleri zaman problemler yükü altında bulundukları zaman duygularını dışa vurmak için söylerler. Eğer cümlede şahsı belirlemek gerekiyorsa, -A Halindeki Şahıs Zamiri kullanılır:

Только этого мне не хватало!

я – мне [mnye] – bana
ты – тебе [tibyé] – sana
он – ему [yimú] – ona (Eril)
она – ей [yey] – ona (Dişil)
мы – нам [nam] – bize
вы – вам [vam] – size
они – им [im] – onlara

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

7.
- Представля́ешь, в суббо́ту я уезжа́ю в командиро́вку! – Düşünsene, Cumartesi günü iş gezisine çıkıyorum.
- То́лько э́того тебе́ не хвата́ло! Ты и та́к рабо́таешь су́тки напролёт. – Sana bir bu eksikti! Sen zaten yirmi dört saat çalışıyorsun.

8.

- Клие́нты из Но́вгорода отказа́лись от зака́за. – Novgorodlu müşterilerimiz siparişlerinden vazgeçti.
- То́лько э́того нам не хвата́ло! – Bize bir bu eksikti!

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

53

Rusça Günü – День русского языка

http://s4.uploads.ru/n1CdR.jpg

Bugünkü dersimizde Rusya’da iki yıl boyunca kutlanan bir bayramı konu edeceğiz, diyaloğlar üzerinde duracağız.

Мурат: Приве́т, Све́та. – Selam, Sveta.
Света: Здра́вствуй, Мура́т. – Merhaba, Murat.
Мурат: Све́та, на про́шлой неде́ле я смотре́л телеви́зор. В новостя́х рассказа́ли о дне ру́сского языка́. Что э́то за пра́здник? – Sveta, geçen hafta televizyon seyrettim. Haberlerde Rusça Günü’nü anlattılar. Bu ne bayramı?
Света: О, э́то но́вый пра́здник. Его́ на́чали пра́здновать то́лько с 2011 го́да, по́сле того́ как президе́нт подписа́л специа́льный ука́з. – Bu yeni bir bayram. Bu bayramı 2011 yılından beri Rusya Devlet Başkanı özel bir kararname imzaladıktan sonra kutlamaya başladılar.
Мурат: Почему́ вдруг возни́к э́тот пра́здник? – Bu bayram neden birden ortaya çıktı?
Света: Всё начало́сь с програ́ммы ООН. Ты зна́ешь, ру́сский язы́к – оди́н из шести́ официа́льных языко́в э́той организа́ции. И цель програ́ммы – поддержа́ть равнопра́вие всех шести́ языко́в. – Herşey BM programıyla başladı. Biliyorsun, Rusça, Birleşmiş Milletlerin altı resmi dilinden biri. Bu programın amacı, tüm 6 dilin eşitliğini sağlamaktır.
Мурат: Я забы́л, каки́е языки́ там есть? – Ben unuttum, orada hangi diller var?
Света: Англи́йский, ара́бский, испа́нский, кита́йский, ру́сский и францу́зский. – İngilizce, Arapça, İspanyolca, Çince, Rusça ve Fransızca.
Мурат: Да, э́то са́мые распространённые языки́ в ми́ре. – Evet, bunlar, dünyada en yaygın diller.

день ру́сского языка́ [den’ rússkava yazıká] – Rusça Günü
что э́то за… (пра́здник)? [şto éta za práznik] – Bu ne… (bayramı)?
президе́нт Росси́и [prezidént Rassíyi] – Rusya Devlet Başkanı
подписа́ть специа́льный указ [patpisát’ spitsiál’nıy ukás] – özel bir kararname imzalamak
поче́му вдруг…(возни́к)? [paçimú fdruk] – neden birden… (ortaya çıktı)?
програ́мма ООН [pragráma o-ón] – BM programı
официа́льный язы́к [afitsıál’nıy yızı́k] – resmi dil

са́мый распространённый язы́к в ми́ре [sámıy rasprastranyónıy yızı́k vmíri] – dünyada en yaygın dil

* * *

Света: Ру́сский язы́к явля́ется четвёртым са́мым распространённым языко́м в ми́ре по́сле кита́йского, англи́йского и испа́нского. О популя́рности языка́ су́дят по коли́честву люде́й, кото́рые на нём говоря́т. – Rusça, dünyada Çince, İngilizce ve İspanyolca’dan sonra en yaygın dildir. Dilin popülerliğini bu dili konuşanların sayısına göre belirliyorlar.
Мурат: А, поня́тно. Но неуже́ли на ру́сском языке́ говори́т так мно́го люде́й? – Tamam, anladım. Ama Rusça’yı o kadar çok insan konuşur mu ki?
Света: Да, бо́льше 260 (двухсо́т шести́десяти) миллио́нов челове́к! Для одни́х ру́сский – родно́й язы́к, для други́х – второ́й. По-ру́сски говоря́т в Росси́и, в стра́нах бы́вшего СССР [e-se-sesér], в США [sı-şı-á], Кана́де, Изра́иле, Герма́нии, По́льше, а сейча́с и в Ту́рции. На́ши сооте́чественники о́чень лю́бят ва́шу страну́. – Evet, 260 milyon kişiden fazla! Bazı insanlar için Rusça anadili, bazıları için ise ikinci dil. Rusça, Rusya, eski SSCB ülkeleri, ABD, Kanada, İsrail, Almanya, Polonya’da, bugünlerde Türkiye’de de konuşulur. Yurttaşlarımız ülkenizi çok sever.
Мурат: Да, в Ту́рции о́чень мно́го ру́сских, поэ́тому и ру́сский язы́к стал у нас таки́м популя́рным. – Evet, Türkiye’de birçok Rus var, ondan dolayı Rusça bizim ülkemizde o kadar popüler oldu.
Света: Кро́ме того́, ру́сский – второ́й са́мый популя́рный по́сле англи́йского язы́к Интерне́та. Хо́чешь ещё оди́н интере́сный факт? – Ayrıca, Rusça, İngilizce’den sonra İnternetin en yaygın dilidir. Başka ilginç bir şey (duymak) ister misin?
Мурат: Да, коне́чно! – Evet, tabii!
Света: Разгово́рный ру́сский язы́к обяза́тельно изуча́ют все космона́вты, кото́рым предсто́ит рабо́тать на Междунаро́дной косми́ческой ста́нции. Так что ру́сский язы́к мо́жно счита́ть ещё и косми́ческим! – Gündelik (konuşma) Rusçası’nı Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışacak olan tüm kozmonotlar da mutlaka öğrenmek zorundadır. Böylece, Rusça aynı zamanda uzay dili sayılır.
Мурат: Здо́рово! – Çok güzel!

а, поня́тно [a, panyátna] – tamam, anladım
родно́й язы́к [radnóy yızı́k] – anadil
стра́ны бы́вшего СССР [stránı bı́fşıva e-se-sesér] – eski SSCB ülkeleri
сооте́чественники [saatéçistviniki] – yurttaş
кро́ме того́ [krómi tavó] – ayrıca
интере́сный факт [intirésnıy fakt] – ilginç bir şey
разгово́рный ру́сский язы́к [razgavórnıy rússkiy yızı́k] – gündelik Rusça, konuşma Rusçası
обяза́тельно [abizátil’na] – mutlaka
космона́вты [kasmanáftı] – kozmonot
Междунаро́дная косми́ческая ста́нция [mijdunaródnaya kasmíçiskaya stántsıya] – Uluslararası Uzay İstasyonu
здо́рово! [zdórava] – çok güzel!

* * *

Мурат: Све́та, а поче́му день ру́сского языка́ пра́зднуют 6 (шесто́го) ию́ня? – Sveta, Rusça Gününü neden 6 Haziran’da kutluyorlar?
Света: Отли́чный вопро́с! 6 ию́ня – день рожде́ния Алекса́ндра Серге́евича Пу́шкина, ру́сского поэ́та, писа́теля и драмату́рга. Ты, наве́рное, слы́шал про него́? – Çok güzel bir soru! 6 Haziran, Rus şair, yazar ve oyun yazarı olan Aleksandr Sergeyeviç Puşkin’in doğum tarihi. Sen galiba onu hakkında bir şey duymuşsundur.
Мурат: Да, но кака́я связь с ру́сским языко́м? – Evet, ama Rusça ile ne alakası var?
Света: Де́ло в том, что он – основополо́жник ру́сского языка́, кото́рым мы по́льзуемся до сих пор. Он жил в пе́рвой полови́не 19-го (девятна́дцатого) ве́ка, но все его́ произведе́ния мы с лёгкостью чита́ем и сейча́с. – Mesele şu ki Puşkin, şu ana kadar kullandığımız Rusça’nın kurucusudur. 19. yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır, ama bütün eserlerini şimdi de kolaylıkla okuyoruz.
Мурат: А что бы́ло до Пу́шкина? – Puşkin’den önce (durum) nasıldı?
Света: До Пу́шкина поэ́ты и писа́тели по́льзовались о́чень сло́жным языко́м. Пу́шкин реформи́ровал ру́сский язы́к, сде́лал его́ бо́лее просты́м. До сих пор язы́к Пу́шкина для всех ру́сских – образе́ц гармо́нии, чистоты́ и «благоро́дной простоты́». – Puşkin’den önceki şair ve yazarlar çok zor dil kullanmıştı, Puşkin ise Rusça’yı reforme etti (modern Rusça’sının temellerini attı), sadeleştirdi. Bütün Rusyalılar için Puşkin’in dili bugünlerde de uyum, dil temizliği ve «asil bir sadelik» örneğidir.

Мурат: Каки́е са́мые изве́стные произведе́ния у Пу́шкина? – Puşkin’in eserlerinden en ünlüleri hangileridir?
Света: Их о́чень мно́го! Но лу́чшие, на мой взгляд, – это «Евге́ний Оне́гин», «Капита́нская до́чка» и, коне́чно же, его́ стихотворе́ния. – Çok meşhur eseri vardır! Ama en güzel olanları, benim fikrime göre, ‘Evgeniy Onegin’, ‘Yüzbaşının Kızı’ ve tabii ki şiirleri.
Мурат: У тебя есть люби́мое стихотворе́ние? – Senin en sevdiğin şiir var mı?
Света: Да, я о́чень люблю́ стихотворе́ние «На хо́лмах Гру́зии». – Evet, ‘Gürcistan’ın Tepeleri’ şiirini çok severim.
Мурат: Прочита́ешь? – Okur musun?
Света: С удово́льствием! – Memnuniyetle!

На хо́лмах Гру́зии лежи́т ночна́я мгла;
Шуми́т Ара́гва пре́до мно́ю.
Мне гру́стно и легко́; печа́ль моя́ светла́;
Печа́ль моя́ полна́ тобо́ю,
Тобо́й, одно́й тобо́й... Уны́нья моего́
Ничто́ не му́чит, не трево́жит,

И се́рдце вновь гори́т и лю́бит - оттого́,
Что не люби́ть оно́ не мо́жет.
Мурат: О́чень краси́во! – Çok güzel!
Света: Да, напи́сано стихотворе́ние в 1829 (ты́сяча восемьсо́т два́дцать девя́том) году́, но всё здесь поня́тно и я́сно. – Evet, 1829 yılında yazıldı, ama burada her şey anlaşılır ve net.
Мурат: Я хочу́ найти́ перево́д э́того стихотворе́ния на туре́цкий язы́к. Посмо́трим в Интерне́те? – Ben bu şiirin Türkçe tercümesini bulmak istiyorum. İnternet’te bakalım mı?
Света: Дава́й! – Bakalım!

Gece sisi kaplamış tepelerini Gürcistan'ın;

Karşımda akıyor Aragva uğultulu
Hem hüzün hem bir hafiflik var içimde; kederliyim,
Seninle dopdolu, aydınlık bir keder bu.
Seninle, sadece seninle... Hiçbir şey
Bozmuyor, tedirgin etmiyor üzgünlüğümü,

Ve yürek yeniden tutuşuyor, seviyor yeniden,

Sevmemesi olanaksız çünkü (Çeviri: Ataol Behramoğlu)

наве́рное [navérnayi] – galiba
кака́я связь с…? [kakáya svyas’ s...] – … ile ne alakası var?
де́ло в том, что… [déla ftom...şto] - mesele şu ki
до сих пор [da sih pór] – şu ana kadar
c лёгкостью [s lyóhkast’yu] – kolaylıkla
на мой взгляд [na moy fsglyát] – benim fikrime göre
коне́чно же [kanéşna jı] – tabii ki
посмо́трим в Интерне́те? [pasmótrim vintırnéti?] – İnternet’te bakalım mı?

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

54

Şikayetiniz ne? – На что жалуетесь?
http://s4.uploads.ru/dms7e.jpg
Bugünkü dersimizde Rusça’da insanların sağlık şikayetlerine değineceğiz, ağırlıklı olarak kalıplaşmış ifadeler üzerinde çalışacağız.

Rusça’da insanlar gündelik konuşmalarında bazen hal hatırı şu şekilde sorar:
– Как вы себя́ чу́вствуете? [kak vı sibyá çústvuyiti] – Kendinizi nasıl hissediyorsunuz?

Bu soru, hem selamlama biçmi olarak hem de sağlık ile ilgili durumlarda sorulur:
- (Я) чу́вствую себя́ хорошо́ (пло́хо, лу́чше, ху́же) [ya çústvuyu sibyá haraşó (plóha, lúçşı, hújı)]. – Kendimi iyi (kötü, daha iyi, daha kötü) hissediyorum.
Rusya’da insan hastalandığı zaman polikliniğe gider ya da ateşi varsa doktoru evine çağırır.
идти́/сходи́ть в поликли́нику [ittí/shadít’ fpaliklíniku] – polikliniğe gitmek
вызыва́ть/вы́звать врача́ на́ дом [vızıvát’/vı́zvat’ vraçá nádam] – doktoru eve çağırmak

Lütfen, örneklere bakın:

1) – Сегодня мне нужно сходить в поликлинику [sivódnya mne nújna shadít’ fpaliklíniku]. – Bugün polikliniğe gitmem lazım.

2) – Поликли́ника (слу́шает) [paliklínika]. – Poliklinik (dinliyor).

    – Здра́вствуйте, я хочу́ вы́звать врача́ на́ дом [zdrástvuyti, ya haçú vı́zvat’ vraçá nádam]. – Merhaba, doktoru eve çağırmak istiyorum.

Doktora ‘doktor’ veya isim ve baba ismiyle hitap edebilirisiniz. Örneğin, ‘доктор’ [dóktar] veya ‘Лариса Ильинична’. Doktor hastaya hitap ettiği zaman ismini veya ‘hasta’ kelimesini kullanır: ‘пацие́нт’ [patsiént].
- Здра́вствуйте, до́ктор [zdrástvuyti dóktar] – Merhaba, doktor (bey, hanım).

Doktor hastayı gördüğü zaman şikayetlerini sorar:
– Здра́вствуйте, (пацие́нт). На что жа́луетесь? [Zdrástvuyti, patsiént. Na şto jáluyitis’] – Merhaba, hasta. Şikayetiniz ne?

Rusça’da insan, hasta olduğunu söylemek için ‘бо́лен’ [bólin] ve ‘боле́ть’ [balét’], ‘заболе́ть’ [zabalét’] kelimeleri kullanır.

1) бо́лен [bólin] (hasta) kelimesi Kısa Sıfat olarak kullanlır:

я/ты/он бо́лен – hastayım/hastasın/hasta (Eril)
я/ты/она́ больна́ – hastayım/hastasın/hasta (Dişil)
мы/вы/они́ больны́ – hastayız/hastasınız/hastalar (Çoğul)

2) боле́ть [balyét’] (hasta olmak) kelimesi genellikle Şimdiki Zaman’da kullanılır:

я болею [ya baléyu] – ben hastayım
ты болеешь [tı baléyiş] – sen hastasın
он/она болеет [on/anа́ baléyit] – o hasta (Eril, Dişil)
мы болеем [mı baléyim] – biz hastayız
вы болеете [vı baléyiti] – siz hastasınız
они болеют [ani baléyut] – onlar hasta

3) заболеть [zabalét’] (hasta olmak; hastalanmak) kelimesi genel olarak Geçmiş Zamanda kullanılır:

я заболе́л/заболе́ла [ya zabalél/zabaléla] – ben hastalandım (Eril, Dişil)
ты заболе́л/заболе́ла [tı zabalél/zabaléla] – sen hastalandın (Eril, Dişil)
он заболе́л/она заболе́ла [on zabalél/ana zabaléla] – o hastalandı (Eril, Dişil)
мы/вы/они́ заболе́ли [mı/vı/ani zabaléli] – biz hastalandık/siz hastalandınız/onlar hastalandılar

Ayrıca şu modeller de uygundur:
- Что у вас боли́т? [şto u vas balít] – neyiniz ağrıyor?
- У меня́ (тебя́/него́/неё/нас/вас/них) боли́т… [u minyá balít...] – Benim ... ağrıyor (Tekil)

...голова́ [galavá] – başım
…рука́ [ruká] – elim, kolum
…нога́ [nagá] – ayağım
…спина́ [spiná] – sırtım
…го́рло [górla] – boğazım
...у́хо [úha] - kulağım

- У меня́ боля́т… – [u minyá balyát...] – Benim ... ağrıyor (Çoğul)
…глаза́ [glazá] – gözlerim
…у́ши [úşı] – kulaklarım
…зу́бы [zúbı] – dişlerim

- У меня́… [u minyá...] – Ben ...
…на́сморк [násmark] – nezliyim
…грипп [grip] – gribim
…температу́ра [timpiratúra] – Ateşim var
…просту́да [prastúda] – Soğuk aldım.

Şunu da ezberleyin:

- Выздора́вливай! [vızdarávlivay] – Geçmiş olsun! (Tekil)
- Поправля́йся! [papravlyáysya!] – Geçmiş olsun! (Tekil)
- Выздора́вливайте! [vızdarávlivayti] – Geçmiş olsun! (Çoğul)
- Поправля́йтесь! [papravlyáytis’] – Geçmiş olsun! (Çoğul)
- (Жела́ю) скоре́йшего выздоровле́ния! [(jıláyu) skaréyşıva vızdaravléniya] – En yakın zamanda iyileşmenizi dilerim.
Bütün bunlara cevap olarak şunlar söylenir:

- Спаси́бо [spasíba] – Teşekkür ederim

- Спаси́бо за забо́ту [spasíba za zabótu] – Gösterdiğiniz özen için teşekkür ederim.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

55

Çok neşeliyiz – Нам очень весело

Bugünkü dersimizde Rusça’da gündelik konuşmalarda Zarflarla kullanılan bir dil bilgisi modeli üzerinde duracağız.
http://cs307705.vk.me/v307705245/480a/CuOa9EQeAOA.jpg

I. Biz çok neşeliyiz – Нам о́чень ве́село

Rusça’da ‘biz çok neşeliyiz’ modelini kurmak için önce Şahıs Zamirinin -E Halini, sonra Zarf, bazen de buna ek olarak Mastar kullanmak gerekir. Bu gramer yapısını direk Türkçe’ye tercüme edersek karşımıza ‘Bize çok neşeli (geliyor, geldi)’ cümlesi çıkıyor. Oysa bu cümlenin anlamı, ‘Biz çok neşeliyiz, çok iyi eğlendik’. Önce modelin Mastarsız kullanışlarına bakalım. Mastarsız kullanılan cümleler genel olarak insanın halini anlatır.

Sırayla söz edilen dil bilgisi modelindeki unsurlara bakalım. İlk olarak Şahıs Zamirlerinin -E Halini inceleyin:

мне [mnye] – bana
тебе́ [tibyé] – sana
ему́/ей [yimú/yey] – ona (Eril, Dişil)
нам [nam] – bize
вам [vam] – size
им [im] – onlara

Modelde geçen ikinci unsura yaklaştık. Burada Zarflar kullanılır. Bunlar, cins ve sayısına göre değişmez, tek şekilde kullanılır. Şimdi insanın halini anlatan ve bu dil bilgisi modelinde kullanılan Rusça Zarflarına bakın. Bu Zarflar Türkçe’ye sıfat veya fiillerle tercüme edilir:

ве́село [vésila] – neşeli
гру́стно [grústna] – üzgün
ску́чно [skúşna] – sıkılmak, sıkıcı gelmek
стра́шно [stráşna] – korkmak
интере́сно [intirésna] – ilginç
хорошо́ [haraşó] – iyi
пло́хо [plóha] – kötü
оби́дно [abídna] – küs
удо́бно [udóbna] – rahat, uygun

İncelediğimiz modelin Geçmiş ve Gelecek Zaman Şekilleri bulunuyor:

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им + (бы́ло, бу́дет) ве́село

Buradaki ‘бы́ло’ [bı́la], ‘бу́дет’ [búdit] sözcükleri hiç değişmeden kullanılır.

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Вчера́ мы ходи́ли на фестива́ль. Нам бы́ло о́чень ве́село. – Dün festivale gittik. Biz çok neşeliydik (=Çok iyi eğlendik)

2.
- Тебе́ пло́хо? Ты вы́глядишь бле́дным. – Fena mısın (=Kendini iyi hissetmiyor musun?). Yüzün beyaz görünüyor.

3.
- Дава́йте встре́тимся в 10.00. Вам бу́дет удо́бно? – Saat onda buluşalım. Sizin için uygun olacak mı?

4.
- О чём он говори́т? Мне э́то совсе́м не интере́сно. – Neyi konuşuyor? Benim için bu hiç ilginç değil (=Bana enteresan gelmiyor).

5.
- Пожа́луйста, дай свою́ ру́ку. Мне стра́шно. – Elini ver, lütfen. Çok korkuyorum.

II. (Benim) bunu yapmam zor – Мне тру́дно э́то сде́лать

Rusça’da ‘benim yapmam zor’ modelini kurmak için önce Şahıs Zamirinin -E Halini, sonra Zarf ve son olarak Mastar kullanmak gerekir:

Мне/тебе́/ему́/ей/нам/вам/им + (бы́ло, бу́дет) тру́дно + Mastar

Şimdi Rusça'da Mastar ile sıkça kullanılan Zarflara bakın:

тру́дно [trúdna] – zor
легко́ [lihkó] – kolay
бо́льно [ból’na] – acı
сты́дно [stı́dna] – ayıp
интере́сно [intirésna] – ilginç

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

6.
- Вам что́, тру́дно э́то сде́лать? – Bunu yapmanız zor mu?
- Мне не тру́дно э́то сде́лать. – Benim bunu yapmam zor değil.

7.
- Тебе́ легко́ говори́ть, ты же о́пытный в э́том де́ле челове́к. – Senin konuşman kolay (=konuşması kolay), sen bu işte tecrübeli birisin.

8.
- Ему́ бы́ло бо́льно осозна́ть э́то. – (Onun) bunun farkına varması çok acıydı.

9.
- Им бу́дет сты́дно показа́ться вам на глаза́. – Onların gözünüzün önüne çıkmaları ayıp olur (=Onlar utanacaklar).

10.
- Нам интере́сно наблюда́ть за ва́шими успе́хами. – Sizin başarılarınızı takip etmemiz çok ilginç (=Başarılarınız ilgimizi çekiyor).

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

56

Nerede? Nereye? Nereden? – Где? Куда? Откуда?

Bugünkü dersimizde Rusça’daki Hareket fiillerinin Edatlarla kullanımlarına değineceğiz. Rusça’daki Hareket Fiilleri, Türkçe’de olduğu gibi ‘где?/у кого́?’ [gde/ukavó] (nerede?/kimde?), ‘куда́?/к кому́?’ [kudá/kkamú] (nereye?/kime?), ‘отку́да?/от кого́?’ [atkúda/atkavó] (nereden?/kimden?) sorularına yanıt verir ve farklı Edatlarla kullanılır.

I. Nerede? Kimde? – [b]Где? У кого?[/b]

‘Где?/у кого́?’ [gde/ukavo] (nerede?/kimde?) sorusuna cevap vermek için, ‘в’, ‘на’ ve ‘у’ Edatları, sonra -da/-de Halindeki ismi kullanmak gereklidir. ‘В’ ve ‘на’ edatları, cansız isimlerle kullanılırken, ‘у’ edatı canlı varlıkları belirleyen isimler için uygundur. ‘В’ ve ‘на’ edatları konusuna daha önce değindiğimiz için bugünkü dersimizde konuyla ilgili detaylara girmeden örnek verelim:

в Москве́ [vMaskvé] – Moskova’da
на остано́вке [naastanófki] – durakta
у (моего́) дру́га [u (mayivó) drúga] – arkadaş(ım)da
Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Где вы живёте? – Nerede yaşıyorsunuz?
- Мы живём в Москве́. – Moskova’da yaşıyoruz.

2.
- Где ты ждал меня́? – Beni nerede bekledin?
- На остано́вке. – Durakta.

3.
- Где он останови́лся в Стамбу́ле? – İstanbul’da nerede kaldı?
- У моего́ дру́га. – Arkadaşımıda.

II. Nereye? Kime? – Куда? К кому?

‘Куда́?/к кому́?’ [kudá/kkamú] (nereye?/kime?) sorusunu yanıtlayan ‘в’ ve ‘на’ Edatları ile, -I Halindeki ismin kullanılması gereklidir. ‘В’ ve ‘на’ edatları, cansız isimlerle kullanılırken, ‘к’ edatı canlı varlıkları belirleyen isimler için uygun. Ayrıca ‘к’ edatı, -E Halindeki ismin kullanılmasını gerektirir.

в Москву́ [vMaskvú] – Moskova’ya
на остано́вку [naastanófku] – durağa
к (моему́) дру́гу [k (mayimú) drúgu] – arkadaşıma

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

4.
- Куда́ вы е́дете в ближа́йшее вре́мя? – Yakında nereye gidiyorsunuz?
- В Москву́ и Санкт-Петербу́рг. – Moskova ve Sankt-Petersburg’a.

5.
- Куда́ ты направля́ешься? – Nereye gidiyorsun (yöneliyorsun)?
- На остано́вку. – Durağa.

6.
- К кому́ вы е́дете в Стамбу́л? – İstanbul’a kime gidiyorsunuz?
- К моему́ дру́гу. – Arkadaşıma.

III. Nereden? Kimden? – Откуда? От кого?

‘Отку́да?/от кого́?’ [atkúda/atkavó] (nereden?/kimden?) sorusuna cevap veren cümlelerde ‘из’, ‘с’ ve ‘от’ Edatları, sonra da -In Halindeki isim kullanılır. ‘Из’ ve ‘с’ edatları, cansız isimlerle kullanılırken, ‘от’ edatı canlı varlıkları belirleyen isimlerle kullanılır.

из Москвы́ [izMaskvı́] – Moskova’dan
с фа́брики [sfábriki] – fabrikadan
от (моего́) дру́га [at (mayivó) drúga] – arkadaşımdan

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

7.
- Мы неда́вно верну́лись из Москвы́. – Biz Moskova’dan yeni döndük.

8.
- Ка́ждый день он прихо́дит с фа́брики поздно. – Her gün fabrikadan geç saatte geliyor.

9.
- От кого́ ты идёшь? – Kimden geliyorsun?
- От моего́ дру́га. – Arkadaşımdan.

on iki gramer modeli, Hareket fiilleriyle sık sık kullanılır. En yaygın Rusça Hareket Fiilleri arasında şunları bulabilirsiniz:

пришёл (в, к) [prişól] – ушёл (из, от) [uşól] (geldi – gitti)
подошёл (к) [padaşól] – отошёл (от) [ataşól] (yaklaştı – uzaklaştı)
вошёл (в) [vaşól] – вышел (из) [vı́şel] (girdi – çıktı)

Bu fiillerde kullanılan önekler de farklı anlamları taşır: при-, в-(во-), под-(подо-) gibi önekler, yaklaşma ve gelme hareketlerini bildirirken у-, вы-, от-(ото-) gibi önekler ise uzaklaşma ve ayrılma hareketleri ile ilgilidir.
Şimdi de aşağıdaki tabloya bakın:
http://s5.uploads.ru/j5xeT.jpg

Lütfen, örneklere bakın:

10.
- Вы где? – Neredesiniz?
- Мы на остано́вке. – Duraktayız.
- Куда́ вы е́дете? – Nereye gidiyorsunuz?
- Мы е́дем в Москву́ на фа́брику. – Moskovaya, fabrikaya gidiyoruz.
- Что вы бу́дете де́лать на фа́брике? – Fabrikada ne yapacaksınız?
- На фа́брике мы бу́дем вести́ перегово́ры. – Görüşmeler yapacağız.
- Когда́ вы вернётесь с фа́брики? – Fabrikadan ne zaman döneceksiniz?
- С фа́брики мы вернёмся сего́дня ве́чером. Авто́бус уже́ подошёл на остано́вку. Не могу́ говори́ть. Дава́йте созвони́мся по́зже. – Fabrikadan bu akşam döneceğiz. Otobüs durağa geldi (yaklaştı). Konuşamıyorum. Daha sonra telefonlaşalım.

0

57

İvan Kupala – Иван Купала
http://s4.uploads.ru/sA4HT.jpg

Bugünkü dersimizde Slavların yaz bayramı olan ve 7 Temmuz’da Rusya, Beyaz Rusya, Ukrayna ve Balkan Slav ülkelerinde kutlanan İvan Kupala bayramına değineceğiz.

Мурат: Све́та, расскажи́, пожа́луйста, кто тако́й Иван Купа́ла? – Sveta, İvan Kupala kim olduğunu anlatır mısın bana, lütfen?

Света: Иван Купа́ла – оди́н из гла́вных пра́здников славя́н. Он ещё называ́ется Ива́нов день или Ива́нова ночь. Ра́ньше его́ пра́здновали в день ле́тнего солнцестоя́ния, 22 ию́ня, тепе́рь отмеча́ют 7 ию́ля, точне́е, в ночь на 7 ию́ля. – İvan Kupala, aslında Slavların en önemli bayramlarından biridir. Onun diğer isimleri İvan günü veya İvan gecesidir. Eskiden bu bayram yaz gün dururmu gününde, 22 Haziran’da kutlanırdı, şimdi de 7 Temmuz’da, daha doğrusu, 7’ye bağlanan gecede kulanır.

Мурат: Почему́ так произошло́? – Neden öyle oldu?

Света: Э́то язы́ческий пра́здник Со́лнца, зре́лости ле́та. Ру́сская Правосла́вная Це́рковь, к приме́ру, не признаёт э́тот пра́здник. Одна́ко он продолжа́л жить в наро́де и по́сле приня́тия христиа́нства, и вско́ре э́тот пра́здник на́чали свя́зывать с рождество́м Иоа́нна Крести́теля. А э́та да́та по но́вому сти́лю прихо́дится на 7 ию́ля. – Bu, Güneş ve yazın olgunluğuna dair bir putperest bayramıdır. Örneğin, Rus Ortodoks Kilisesi, bu bayramı kabul etmiyor. Fakat, bu bayram, Slavlar Ortodoks olduktan sonra da halk arasında yaygındı, ve daha sonra bu bayramı Vaftiz Yahya’nın doğum günü ile bağlamışlardır. Bu tarih ise Rusların yeni takvimine göre 7 Temmuz’a denk gelir.

Мурат: И э́тот пра́здник справля́ют до сих по́р? – Bu bayram şimdiye kadar kutlanır mı?

Света: Да, он всё ещё живёт в наро́дной па́мяти, но среди́ восто́чных славя́н пра́здник сохрани́лся в основно́м у белору́сов. – Evet, halk arasında hala yaygın, ama Doğu Slavları arasında daha çok Beyaz Rusyalılarda kutlanmaya devam ediyor.

ле́тнее солнцестоя́ние – yaz gün dururmu
почему́ так произошло́? – Neden öyle oldu?
язы́ческий пра́здник – putperest bayramı
Ру́сская Правосла́вная Це́рковь (РПЦ) – Rus Ortodoks Kilisesi
до сих по́р – şimdiye kadar
всё ещё – hala
к приме́ру – örneğin
не признава́ть (пра́здник) – (bayramı) kabul etmemek
Иоа́нн Крести́тель – Vaftiz Yahya

* * *

Мурат: И как его́ пра́здновали? – Bayram nasıl kutlanırdı?

Света: Вообще́ на Ива́нов день, и́ли в ночь на Ива́на Купа́лу все пра́зднования бы́ли свя́заны с водо́й, огнём и тра́вами, и бо́льшая часть обря́дов соверша́лась но́чью. – Genellikle İvan gününde, ya da İvan Kupala’dan önceki gece yapılan bütün ibadetler, su, ateş ve otlarla ilgiliydi; ibadetlerin çoğu gece yapılır.

Мурат: О́чень интере́сно. Что э́то за обря́ды? – Çok ilginç. Bu ibadetler ne?

Света: К пра́зднику все обяза́тельно купа́лись до захо́да со́лнца: на Се́вере ру́сские ча́ще в ба́нях, а ру́сские на ю́ге и украи́нцы в ре́ках и озёрах. – Bayram gününde güneş batmadan herkes yıkanırdı: kuzeyde yaşayan Ruslar hamamlarda, güneyde yaşayan Ruslar ve Ukraynalılar ise nehir ve göllerin sularına girerdi.

Мурат: Э́то что́-то символизи́рует? – Bu bir şeyi sembolize ediyor mu ki?

Света: И вода́, и тра́вы в Ива́нов день как бы наделя́лись маги́ческой си́лой. Счита́ется, что э́та си́ла наполня́ла челове́ка жи́зненной эне́ргией и здоро́вьем. – Hem su, hem de otlar İvan gününde bir nevi büyülü güce sahip oluyordu. Bu gücün de insana yaşam enerjisi ve sağlık ile doldurduğu kabul edilirdi.

Мурат: Как проходи́ли обря́ды? – İbadetler ne şekilde yapılırdı?

Света: Бли́же к зака́ту разжига́ли костры́, собира́ли тра́вы и цветы́, плели́ венки́, надева́ли их на го́лову, води́ли хорово́ды, пе́ли пе́сни, пры́гали че́рез костёр. – Güneşin batışına yakın bir zamanda ateşler yakılır, otlar ve çiçekler toplanır, çiçekten çelenk yapılır, çelenkler başlarına takılır, ateş çevresinde halka şeklinde dans edilir, şarkı söylenir, ateş üzerinden atlanırdı.

Мурат: Заче́м? – Niye?

Света:
Э́тот ритуа́л – своего́ ро́да соревнова́ние. Кто уда́чнее и вы́ше пры́гнет че́рез костёр, тот бу́дет счастли́вее. – Bu ibadet, bir nevi yarıştır. Ateş üzerinden kim daha başarılı ve daha yüksek atlarsa o daha mutlu olacak.

Мурат: Зна́ешь, Свет, э́то о́чень похо́же на наш пра́здник Ноуру́з. То́лько он свя́зан с прихо́дом весны́. – Biliyor musun, Sveta, bu bizim Nevruz’a çok benzer. Fakat bizim bayramımız ilkbaharın gelişine aittir.

Света: У нас с прихо́дом весны́ свя́зан пра́здник Ма́сленицы. А вообще́ тако́й ритуа́л есть у мно́гих наро́дов. Ду́маю, э́то потому́, что и вода́, и ого́нь облада́ют очища́ющей си́лой. – Bizim de ilkbaharın gelişine dair Maslenitsa bayramımız var. Aslında birçok halkların bunun gibi ibadeti vardır. Çünkü, sanırım, hem su, hem de ateş temizleyici güce sahiptir.

Мурат: Да, ты права́. – Evet, haklısın.

вообще́ – genellikle
бо́льшая часть (обря́дов) – (ibadetler)in çoğu
ба́ня – hamam
эне́ргия и здоро́вье – enerji ve sağlık
разжига́ть костёр – ateş yakmak
плести́ венки́ – (çiçekten) çelenk yapmak
води́ть хорово́д – halka şeklinde dansetmek
пры́гать че́рез костёр – ateş üzerinden atlamak
своего́ ро́да – bir nevi
ты прав(а́) – haklısın

* * *

Света:
Ещё оди́н интере́сный факт. В Украи́не и в Белору́ссии де́вушки и па́рни, взя́вшись за́ руки, пры́гали попа́рно че́рез ого́нь. И е́сли во вре́мя прыжка́ их ру́ки остава́лись вме́сте, то э́то была́ приме́та их бу́дущего бра́ка. – Başka enteresan şey de var. Ukrayna ve Beyaz Rusya’da kızlar ve erkekler, el ele tutuşup çiftler şeklinde ateş üzerinden atlardı. Atlama sırasında el bırakmasalar bu, olası evliliklerinin bir göstergesiydi.

Мурат: Отку́да ты всё э́то зна́ешь? – Bütün bunları nereden biliyosun?

Света: Я ведь о́чень люблю́ по́вести «Вечера́ на ху́торе близ Дика́ньки» Го́голя. Там он как раз опи́сывает все э́ти обря́ды. – Ben Gogol’un ‘Dikanka Yakınlarında bir Köyde Akşamlar’ hikayelerini çok severim. Orada, yazar bütün bu ibadetlere kaleme alıyor.

Мурат: Обяза́тельно прочита́ю. Све́та, спаси́бо за расска́з. – Mutlaka okuyacağım. Sveta, anlattıkların için teşekkür ederim.

интере́сный факт – enteresan bir şey (olgu)
обяза́тельно – mutlaka
спаси́бо за …(расска́з) – (...anlattıkların) için teşekkür ederim

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

58

Daha hızlı, daha yüksek, daha güçlü – Быстрее, выше, сильнее!
http://s4.uploads.ru/MJzqd.jpg

Bugünkü dersimizde Rusça sıfatların mukayese derecelerine değineceğiz. Diğer dillerde olduğu gibi, Rusça’daki sıfatların farklı dereceleri var; çoğu sıfatların Daha ve En Üstünlük dereceleri mevcuttur. Bugünkü dersimizde Daha derecesini ele alarak Basit Daha Üstünlük Şekli üzerinde duracağız. ‘Daha hızlı, daha yüksek, daha güçlü’ sloganı, Sovyet zamanlarında bir spor sloganıydı, sporcuları yeni başarılara teşvik etmek için tüm stadyum ve spor salonlarında yazıyordu.

1. Rusça’da Niteleme Sıfatların çoğunun Daha Üstünlük Şeklini yapmak için tek yol var; kelimenin sonundaki Sıfat eki kaldırılır ve yerine –ее veya –ей takıları eklenir:

краси́вый [krasívıy] (güzel) –  краси́вее [krasíveye] (daha güzel)
поле́зный [paléznıy] (faydalı) –  поле́знее [palézniyi] (daha faydalı)
вре́дный [vrédnıy] (zararlı) –  вредне́е [vridnéyi] (daha zararlı)
интере́сный [intirésnıy] (ilginç) –  интере́снее [interésniyi] (daha ilginç)
бы́стрый [bı́strıy] (hızlı) –  быстре́е [bıstréyi] (daha hızlı)
си́льный [síl’nıy] (güçlü) –  сильне́е [sil’néyi] (daha güçlü)

Dikkat!

–ей takısı, yalnız konuşma dili için uygundur:

краси́вей [krasívey] – daha güzel
поле́зней [palézniy] – daha faydalı
быстре́й [bıstréy] – daha hızlı

2.

Sıfatın kökü, г,к,х,д,т, ст harfleriyle bitiyorsa ж,ч,ш,щ gibi harflerine değişir ve Daha Üstünlük şeklini oluşturmak için –е takısı eklenir. Bu gruptaki sıfatları ezberlemekte fayda var:

молодо́й [maladóy] (genç)  – д/ж – моло́же [malójı] (daha genç)
дорого́й [daragóy] (pahalı)  – г/ж – доро́же [darójı] (daha pahalı)
гро́мкий [grómkiy] (gürültülü) –  к/ч – гро́мче [grómçı] (daha gürültülü)
ти́хий [tíhiy] (kısık) –  х/ш – ти́ше [tíşı] (daha kısık)
бога́тый [bagátıy] (zengin) – т/ч – бога́че [bagáçı] (daha zengin)
чи́стый [çístıy] (temiz)  – ст/щ – чи́ще [çíşşi] (daha temiz)

3.
Aynı şekilde sıfatın takısından önce –к veya –ок gibi ekler bulunuyorsa değişir ve Daha Üstünlük Şeklini oluşturmak amcıyla –е takısı eklenir. Şunları da ezberleyin:

высо́кий [vısókiy] (yüksek, uzun boylu) – высок – сок/ш – вы́ше [vı́şı] (daha yüksek, daha uzun boylu)
бли́зкий [blískiy] (yakın) – близок – ок/ж – бли́же [blíjı] (daha yakın)

4.
Ayrıca şu istisnaları da dikkate alın ve ezberlemeye çalışın:

хоро́ший [haróşıy] (iyi) – лу́чше [lúçşı] (daha iyi)
плохо́й [plahóy] (kötü) – ху́же [hújı] (daha kötü)
ма́ленький [málin’kiy] (küçük) – ме́ньше [mén’şı] (daha küçük)
большо́й [bal’şóy] (büyük) – бо́льше [ból’şı] (daha büyük)
дешёвый [dişóvıy] (ucuz) – деше́вле [dişévli] (daha ucuz)
сла́дкий [slátkiy] (tatlı) – сла́ще [sláşşi] (daha tatlı)

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Дава́й быстре́е, мы опа́здываем! – Hadi, (daha) çabuk ol, geç kalıyoruz.

2.
- Как тебе́ фильм? – Filmi nasıl buldun?
- По-мо́ему, кни́га лу́чше, интере́снее. – Bence, kitap daha iyi, daha ilginç.

3.
- Пожа́луйста, сде́лай гро́мче. – Lütfen, sesi biraz açar mısın?

4.
- Дава́й посиди́м здесь. Здесь ую́тнее и ти́ше. – Burada oturalım. Burası daha rahat ve sessiz (gürültüsüz).

5.
- Как по-тво́ему, кто краси́вее, Ка́тя или Све́та? – Sence kim daha güzel, Katya mı Sveta mı?
- По-мо́ему, Све́та краси́вее. – Bence Sveta daha güzel.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

59

Ne iş yapıyorsunuz? – Кем вы работаете?
http://s5.uploads.ru/5ROS8.jpg
Bugünkü dersimizde İsimlerin – İle Halinin kullanılması üzerinde duracağız, insanın ne iş yaptığı sorusuna cevap veren gramer modelini inceleyeceğiz.

İsimlerin – İle Hali, ‘кем?’ [kem], ‘чем?’ [çem] sorularına yanıt verir.
Bugünkü dersimizde İsimlerin – İle Hali ile sık sık kullanılan üç fiile bakalım:
рабо́тать [rabótat’] – çalışmak
быть [bıt’] – olmak (İngilizce’deki ‘to be’ fiilinin karşılığı)
стать/станови́ться [stat’/stanavítsya] – olmak (İngilizce’deki ‘to become’ fiilinin karşılığı)

I. Кем вы рабо́таете? – Ne iş yapıyorsunuz?

‘Ne iş yapıyorsunuz?’ sorusunun iki Rusça karşılığı bulunuyor. Birincisi, ‘Ne/kim olarak çalışıyorsunuz?’ cümlesi. Böyle bir cümle kurmak için önce ‘ne/kim olarak’ anlamına gelen ‘кем?’ [kem] soru sözcüğünü, sonra Şahıs Zamiri ve ‘рабо́тать’ (çalışmak) fiilini kullanmanız gerekir; bu model konuşma dilinde daha sık kullanılır:

Кем вы работаете? [kem vı rabótayiti] – Ne iş yapıyorsunuz? (Ne/kim olarak çalışıyorsunuz?)
İkincisi ise, Türkçe’ye direk ‘ne işle uğraşıyorsunuz?’ olarak tercüme edilir. Burada ‘ne ile’ anlamına gelen ‘чем?’ [çem] soru sözcüğü, ondan sonra Şahıs Zamiri ve ‘занима́ться’ (uğraşmak) fiili kullanılır:
Чем вы занима́етесь? [çem vı zanimáyitis’] – Ne iş yapıyorsunuz? (Neyle uğraşıyorsunuz?)
Bu soru, daha geniş anlamlı, çünkü bu şekilde insanın yalnız iş değil, şu anda yaptıkları, ayrıca hobiler de sorulur.

Yukarıda geçen sorulara cevap vermek için cümleyi şu şekilde kurmak lazım: önce Şahıs Zamiri veya İsim, sonra ‘работать, заниматься’ fiillerinin sayı ve şahsına göre değişen gerekli şekli ve son olarak – İle Halindeki İsim kullanılır:

Я рабо́таю ме́неджером – Menajer olarak çalışıyorum.
Ты рабо́таешь врачо́м – Doktor olarak çalışıyorsun
Он/она́ рабо́тает по́варом – Ahçı olarak çalışıyor

İsimlerin – İle Halini oluşturmak için kelimenin sonuna takılar eklenir; bu takılar İsmin cinsine göre değişir.

Eril Cins İsimlerin sonuna –ом/-ем takıları, Dişil Cins İsimlerin sonuna ise –ой/-ей takıları eklenir:

врач [vraç] – врачо́м [vraçom]
до́ктор [dóktar] – до́ктором [dóktaram]
води́тель [vadítil’] – води́телем [vadítilim]
учи́тель [uçítil’] – учи́телем [uçítilim]
медсестра́ [mitsistrá] – медсестро́й [mitsistróy]
продавщи́ца [pradafşşítsa] – продавщи́цей [pradafşşítsey]

Rusça’daki meslekler genellikle Eril cinste olur:

адвока́т [advakát] – адвока́том [advakátam] (avukat)
архите́ктор [arhitéktar] – архите́ктором [arhitéktaram] (mimar)
инжене́р [injinér] – инжене́ром [injınéram] (mühendis)
экономи́ст [ekanamíst] – экономи́стом [ekanamístam] (ekonomist)
бухга́лтер [bugáltir] – бухга́лтером [bugáltiram] (muhasebeci)
ме́неджер [ménedjir] – ме́неджером [ménedjeram] (menejer, yönetici)
дире́ктор [diréktar] – дире́ктором [diréktaram] (müdür)
гид [git] – ги́дом [gídam] (rehber)
парикма́хер [parihmáhir] – парикма́хером [parihmáhiram] (kuaför)
продаве́ц [pradavéts] – продавцо́м [pradaftsóm] (satıcı)
стили́ст [stilíst] – стили́стом [stilístam] (stilist)
официа́нт [afitsıánt] – официа́нтом [afitsıańtam] (garson)

II. Кем ты хо́чешь быть/стать? – Ne iş yapmak istiyorsun? (Ne/kim olmak istiyorsun?)
Bu soru, genellikle öğrenci ve çocuklara gelecek meslekleri konusunda sorulur, cevabı da bir önceki modekldeki gibi kurulur:
Şahıs Zamiri/İsim + хочу быть/стать + – İle Halindeki İsim:
Я хочу́ стать банки́ром – Bankacı olmak istiyorum.

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Кем вы рабо́таете? – Ne iş yapıyorsunuz?
- Я рабо́таю бухга́лтером. – Muhasebeci olarak çalışıyorum.

2.
- Чем вы занима́етесь? – Ne iş yapıyorsunuz?
- Я стили́ст = Я рабо́таю стили́стом. – Ben stilistim = Stilist olarak çalışıyorum.

3.

- Кем рабо́тает ва́ша сестра́? – Kardeşiniz ne iş yapıyor (Dişil)?
- Она́ рабо́тает врачо́м в поликли́нике. – Poliklinikte doktor olarak çalışıyor.

4.
- Кем ты хо́чешь стать? – Ne/kim olmak istiyorsun?
- Я хочу́ стать адвока́том. – Avukat olmak istiyorum.

5.
- Кем вы рабо́таете? – Ne iş yapıyorsunuz?
- Я рабо́таю ме́неджером в оте́ле. – Otelde menejer olarak çalışıyorum.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0

60

Kendim – Я сам
http://s5.uploads.ru/V7aeP.jpg

Bugünkü dersimizde büyüyen çocukların en çok kullandığı kelime olan ‘сам’ [sam] (kendi+m, kendi+n vs.) Belirtme Zamiri konusu üzerinde çalışacağız.

Bu zamir, bir kimsenin bağımsız olarak bir harekette bulunmasını göstermek için kullanılır.

I. ‘Сам’ Belirtme Zamirinin şekilleri

‘Сам’ Belirtme Zamirinin şekli, cins ve sayısına göre değişir, сам, сама, само, сами:

я, ты, он – сам [sam] (Eril Cins)

я, ты, она – сама [samá] (Dişil Cins)

оно – само [samó] (Nötr Cins)

мы, вы, они – сами [sámi] (Çoğul)

Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:

1.
- Тебе́ нужна́ моя́ по́мощь? – Sana yardımım gerekli mi? (Sana yardım edeyim mi?)
- Нет, спаси́бо. Я сам сде́лаю э́то. – Hayır, teşekkür ederim. Bunu kendim yaparım.

2.
- Татья́на пришлёт курье́ра? – Tatyana kuryeyi mi gönderecek?
- Нет, она́ сама́ привезёт нам э́ти докуме́нты. – Hayır, bu dokümanları kendisi getirecek.

3.
- Мы са́ми допусти́ли э́ту оши́бку, са́ми бу́дем её исправля́ть. – Bu hatayı kendimiz yaptık, kendimiz onu düzelteceğiz.

4.
- Я не бу́ду вме́шиваться в их дела́. Пусть (они́) са́ми разбира́ются. – Ben onların işlerine karışmam. Bu işi kendileri çözsünler.

5.
- Ты сама́ пригото́вила все э́ти блю́да? – Bütün bu yemekleri kendin mi yaptın?
- Да, сама́. – Evet, kendim (yaptım).

II. ‘Сам’ Belirtme Zamiri ile kalıplaşmış ifadeler

Ayrıca, ‘сам’ Belirtme Zamiri, bazı kalıplaşmış ifadelerde kullanılır:

сам (-а, -о) собо́й – kendiliğinden
сам (-а, -о) по себе́ – kendi başına

Lütfen, örneğe bakın:

6.
- Ка́тя не за́мужем, живёт сама́ по себе́. – Katya evli değil, kendi başına yaşıyor.

Şu ifadeleri de ezberlemekte fayda var:

- Само́ собо́й разуме́ется [samó sabóy razuméyitsya] – kendiliğinden anlaşılır
- Само́ собо́й поня́тно [samó sabóy panyátna] – kendiliğinden anlaşıldı
‘Само́ собо́й’ [samó sabóy] ifadesi, konuşma dilinde ‘tabii, tabii ki’ anlamında kullanılır.

Lütfen, örneğe bakın:

7.
- Приве́т, ты уже́ на рабо́те? – Selam, artık iş yerinde misin?
- Само́ собо́й (разуме́ется). – Tabii ki!

III. ‘Сам’ Belirtme Zamirinin Hallere göre değişimi

http://s4.uploads.ru/CqhOR.jpg

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

0



Рейтинг форумов | Создать форум бесплатно