İletişim Salonunda – В салоне связи

Bugünkü dersimizde Rusça’da iletişim salonunda geçen diyaloglar üzerinde duracağız.

(Айфе́р прихо́дит в сало́н свя́зи)
Продавец: До́брый день, чем я могу́ вам помо́чь? – İyi günler, size nasıl yardımcı olabilirim?
Айфер: Я бы хоте́ла купи́ть телефо́н и сим-ка́рту. – Ben telefon ve sim-kart almak istiyorum.
Продавец: Вы уже́ вы́брали телефо́н? – Siz artık telefonu seçtiniz mi?
Айфер: Да, мне ну́жен вот э́тот смарт-фо́н. – Evet, bana bu akıllı telefon lazım.
Продавец: Вы уве́рены? – Emin misiniz?
Айфер: Да, могу́ я взгляну́ть на него́? – Evet, telefona bakabilir miyim?
Продавец: Коне́чно, сейча́с принесу́…Вот пожа́луйста, посмотри́те. Э́то о́чень хоро́шая моде́ль. Здесь есть ка́мера, встро́енный wi-fi [vay-fay], в компле́кт вхо́дит та́кже заря́дное устро́йство и USB-про́вод. – Evet, hemen getiriyorum...Buyurun, bakın. Bu çok iyi bir model. Kamerası var, wi-fi var; şarj ve USB kablosu komple içinde.
Айфер: А чехо́л? – Ya kapağı?

Продавец: К сожале́нию, чехо́л не вхо́дит в компле́кт, но его́ мо́жно приобрести́ отде́льно. Хоти́те взгляну́ть на моде́ли чехло́в? – Maalesef, kapak kompleye girmiyor, fakat onu ayrı alabilirsiniz. Kapak modellerine bakmak ister misiniz?

Айфер: Да…Мне нра́вится вот э́тот, бе́лый. Пожа́луй, я возьму́ его́. – Evet... Ben şunu, beyaz olanı beğendim. Bence, onu alayım.

телефо́н [telifón] – telefon
сим-ка́рта [simkárta] – sim-kart (hazır kart)
смарт-фо́н [smartfón] – akıllı telefon
Вы уве́рены? [vı uvérinı] – Emin misiniz?
могу́ я взгляну́ть на... [magú ya fsglinút’ na...] – ...a bakabilir miyim?
ка́мера [kámira] – kamerası
встро́енный wi-fi [fstróyinnıy vay-fáy] – (içindeki) wi-fi
заря́дное устро́йство/заря́дка [zaryádnayi ustróystva/zaryátka] – şarj
USB-про́вод [yu-es-bi próvat] – USB kablosu
чехо́л [çihól] – kapak
не вхо́дит в компле́кт [ni fhódit fkamplékt] – komple içine girmiyor
приобрета́ть отде́льно [priabritát’ atdél’na] – ayrı satın almak

***
Продавец: Отли́чно, с телефо́ном мы определи́лись. Что́-нибудь ещё? – Çok iyi. Telefon işini hallettik. Başka bir şey (ister misiniz)?

Айфер: Да, ещё мне нужна́ сим-ка́рта…- Evet, bana bir de sim-kart lazım...
Продавец: Како́й опера́тор свя́зи вас интересу́ет? – Sizi hangi iletişim operatorü ilgilendiriyor (=tercih edersiniz)?
Айфер: А каки́е есть? – Hangileri var?
Продавец: МТС, Била́йн и Мегафо́н. – MTS, Bilayn ve Megafon.
Айфер: Все мои́ друзья́ по́льзуются вот э́тим опера́тором, я то́же остановлю́сь на нём. – Tüm arkadaşlarım bu operatorü kullanırlar, ben de onu tercih ederim.
Продавец: Хорошо́. Тепе́рь вы́берите, пожа́луйста, но́мер. – Tamam. Şimdi de numarayı seçin, lütfen.
Айфер: Я выбира́ю э́тот но́мер. Как я могу́ попо́лнить бала́нс/положи́ть де́ньги на телефо́н? – Bu numarayı seçiyorum. Telefon hesabıma nasıl para yatırabilirim?
Продавец: Вы мо́жете положи́ть де́ньги на телефо́н в любо́м сало́не свя́зи, с по́мощью специа́льных термина́лов, оплати́ть телефо́нную связь че́рез Интерне́т и́ли подключи́ть услу́гу «Автоплатёж» к ва́шей креди́тной ка́рте. – Telefonunuza parayı her hangi bir iletişim salonunda, özel (ödeme) terminaller aracılığıyla yatırabilirsiniz, İnternet üzerinden de yapabilirsiniz veya kredi kartınıza ‘Otomatik Ödeme’ hizmetini bağlayabilirsiniz.
Айфер: Что э́то зна́чит? – Bu ne demek?
Продавец: Когда́ де́ньги на ва́шем телефо́не бу́дут зака́нчиваться, с креди́тной ка́рты автомати́чески спи́шется определённая су́мма. – Telefonunuzdaki para bitmek üzereyken kredi kartınızdan (telefonunuza) belirli tutar otomatik olarak yüklenecek.
Айфер: А я смогу́ подключи́ть моби́льный интерне́т? – Mobil İnternet hizmetini de kullanabilir miyim?
Продавец: Да, коне́чно. Сейча́с мы активи́руем сим-ка́рту и подклю́чим моби́льный интерне́т. У нас есть ра́зные интерне́т-тари́фы, вы мо́жете ознако́миться с ни́ми вот здесь. – Evet, tabii. Şimdi sim-kartınızı aktifleştirelim ve Mobil İnternet’i bağlayalım. Çeşitli İnternet tarifelerimiz var, bunlara burada bakabilirsiniz.
Айфер: Я выбира́ю э́тот тари́ф, 3 Гигаба́йта за 350 рубле́й в ме́сяц. – Bu tarifeyi seçiyorum, ayda 350 rubleye 3 GB.
Продавец: Секу́ндочку, уже́ подключа́ю. Всё гото́во, вы мо́жете по́льзоваться ва́шим телефо́ном. – Bir saniye, hemen bağlıyorum. Her şey tamam, telefonunuzu kullanabilirsiniz.
Айфер: Большо́е спаси́бо. Ско́лько с меня́? – Çok teşekkür ederim. Borcum ne kadar?
Продавец: Двена́дцать ты́сяч восемьсо́т рубле́й. Пожа́луйста, оплати́те в кассу́. – On iki bin sekiz yüz Ruble. Lütfen, kasaya ödeme yapar mısınız?
Айфер: Спаси́бо за по́мощь. – Yardımınız için teşekkürler.
Продавец: Пожа́луйста, приходи́те к нам ещё! – Rica ederim, bize yine gelin (yine bekleriz).

что́-нибудь ещё? [ştónibut’ yişşó] – Başka bir şey (ister misiniz)?
опера́тор свя́зи [apirátar svyázi] – iletişim operatorü
попо́лнить бала́нс [papólnit’ baláns] – para yatırmak
положи́ть де́ньги на телефо́н [palajı́t’ dén’gi na tilifón] – telefona para yatırmak
термина́л [terminál] – terminal, ödeme terminali
оплати́ть телефо́нную связь че́рез Интерне́т [aplatít’ tilifónnuyu svyás’ çíris intırnét] – İnternet üzerinden telefona para yatırmak
подключи́ть услу́гу «Автоплатёж» [patklyuçít’ uslúgu aftaplatyóş] – ‘Otomatik Ödeme’ hizmetini bağlamak
моби́льный интерне́т [mabíl’nıy intırnét] – Mobil İnternet
активи́ровать сим-ка́рту [aktivíravat’ sim-kártu] – sim-kartı aktifleştirmek
подключи́ть моби́льный интерне́т [patklyuçít’ mabíl’nıy intırnét] – Mobil İnternet’i bağlamak
интерне́т-тари́ф [intırnét taríf] – İnternet tarifesi
cеку́ндочку [sikúndaçku] – bir saniye
всё гото́во [fsyo gatóva] – her şey tamam
cко́лько с меня́? [skól’ka s minyá] – Borcum ne kadar?

Bir sonraki derste görüşmek üzere...

Ben vedalaşmak zorundayım – Я вынуждена проститься

Bugünkü dersimizde Kısa Sıfatları incelemeye devam ederek kesin hüküm durumları üzerinde duracağız. Daha önceki derslerimizde öğrendiğimiz gibi Rusça’da kesin bir hüküm beldirmek için ‘до́лжен’ [dóljın] (yapmak zorundayım; yapmalıyım), ‘обя́зан’ [abyázan] (mecburum) ve ‘вы́нужден’ [vı́nujdin] (zorundayım, mecburiyetindeyim) kısa sıfatları, hemen sonra da Fiilin Mastar şekli kullanılır. Söz edilen kısa sıfatlar cins ve sayısına göre değişir. Bugünkü dersimizde yalnız ‘обя́зан’ (mecburum) ve ‘вы́нужден’ (zorundayım) kısa sıfatlarını inceleyeceğiz.

I. Я обязан - Mecburum

Я обязан + Mastar... (Tamamlanmış Eylem Biçimi, сделать) - ...ya mecburum (yapmaya mecburum, gitmeye mecburum)

‘Обя́зан’ [abyázan] ile kurulan cumleler, ‘до́лжен’ ile olan cümlelere göre daha kesin hükmü bildirir. Daha önce belirttiğimiz gibi, bu kısa sıfat, cins ve sayısına göre değişir. ‘Обя́зан’ kısa sıfatının çekimlerine bakın:

‘обя́зан’ [abyázan]/обя́зана [abyázana]/обя́заны [abyázanı] – mecbur (Eril/Dişil/Çoğul)

Сümle kurmak için önce Şahıs Zamirini, sonra da kısa sıfatı ve son olarak Fiilin Mastar şeklini kullanmak lazım:

я обя́зан (Eril)/я обя́зана (Dişil) сде́лать э́то – Ben bunu yapmaya mecburum
ты обя́зан (Eril)/ты обя́зана (Dişil) позвони́ть в поли́цию – Polisi aramaya mecbursun
он обя́зан верну́ть долг – O borcunu vermeye mecbur (Eril)
она́ обя́зана помо́чь свои́м роди́телям – O annebabasına yardım etmeye mecbur (Dişil)
мы обя́заны вы́полнить э́тот зака́з – Biz bu siparişi yapmaya mecburuz
вы обя́заны прие́хать – Siz gelmeye mecbursunuz
они обя́заны предъяви́ть докуме́нты – Onlar dokümanlarını göstermeye mecbur

II. Я не обя́зан - Mecbur değilim

Я не обя́зан + Mastar (Tamamlanmamış Eylem Biçimi, делать) - ...ya mecbur değilim (yapmaya mecbur değilim, gitmeye mecbur değilim)

Olumsuz Şekli yapmak için ‘обя́зан’ kısa sıfatının önüne ‘не’ getirilir:

я не обя́зан (Eril)/я не обя́зана (Dişil) отвеча́ть – Ben cevap vermeye mecbur değilim.
ты не обя́зан (Eril)/ты не обя́зана (Dişil) ждать – Sen beklemeye mecbur değilsin.
он не обя́зан приходи́ть – O gelmeye mecbur değil (Eril)
она не обя́зана звони́ть – O aramaya mecbur değil (Dişil)
мы не обя́заны де́лать – Biz yapmaya mecbur değiliz
вы не обя́заны приезжа́ть – Siz gelmeye mecbur değilsiniz
они не обя́заны остава́ться – Onlar kalmaya mecbur değil

III. Я вы́нужден - Zorundayım

Я вы́нужден + Mastar... (Tamamlanmış Eylem Biçimi, сделать) - ...mak zorundayım (yapmak zorundayım, gitmek zorundayım)

‘Вы́нужден’ [vı́nuhdin] kısa sıfatı ile kurulan cumleler, kesin hükmü, daha çok insanın bir şey yapma zorunluluğu bildirir ve keskin hükmü bildiren diğer sıfatlardan daha az kullanılır. Bu kısa sıfat da, öncekiler gibi cins ve sayısına göre değişir. ‘Вы́нужден’ kısa sıfatının çekimlerine bakın:

вы́нужден [vı́nujdin]/вы́нуждена [vı́nujdina]/вы́нуждены [vı́nujdinı] – … mak zorunda (Eril/Dişil/Çoğul)

Сümle kurmak için önce Şahıs Zamirini, sonra da kısa sıfatı ve son olarak Fiilin Mastar şeklini kullanmak lazım:

я вы́нужден (Eril)/я вы́нуждена (Dişil) сде́лать э́то. – Ben bunu yapmak zorundayım.
ты вы́нужден (Eril)/ты вы́нуждена (Dişil) пойти́ на рабо́ту – İşe gitmek zorundasın.
он вы́нужден взять креди́т – Kredi almak zorunda (Eril)
она́ вы́нуждена помо́гать свои́м ро́дственникам – O akrabalarına yardım etmek zorunda (Dişil)
мы вы́нуждены отказа́ться – Biz vazgeçmek zorundayız.
вы вы́нуждены уе́хать – Siz gitmek zorundasınız.
они вы́нуждены переде́лать докуме́нт – Onlar dokümanı yeniden yapmak zorundalar

‘Вы́нужден’ kısa sıfatının Olumsuz Şekli fazla kullanılmaz, yerine ‘не должен’, ‘не обязан’ olumsuz şekilleri kullanılır.

Şimdi örneklere bakın:

1.
- К сожале́нию, я вы́нуждена прости́ться. Меня́ ждёт рабо́та. – Maalesef, vedalaşmak zorundayım (Dişil), beni işler bekliyor.

2.
- Мы про́сто обя́заны извини́ться перед ни́ми. – Biz onlardan özür dilemeye mecburuz.

3.
- Ты не обя́зан е́хать с на́ми. – Bizimle beraber gitmeye mecbur değilsin.

4.
- Он обя́зан спроси́ть разреше́ние у свои́х роди́телей. – O annebabasından izin almaya mecbur.

5.
- Мы вы́нуждены отказа́ться от э́той рабо́ты из-за большо́го коли́чества дел. – Biz iş yoğunluğundan dolayı bu işten vazgeçmek zorundayız.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

Bana yardımcı olabilir misin? – Ты можешь мне помочь?

Bugünkü dersimizde ‘мочь/смочь’ fiili üzerinde duracağız. Bu fiil, Türkçe’deki Yeterlilik Eylem (-abil-) karşılığında kullanılır.
Rusça’da ‘ben yapabilirim’ söylemek için iki fiil kullanmak gerekir: ‘я могу́ + сде́лать’.
Yukarıdaki fiiller Şahıs ve sayısına göre değişir. Sırayla fiillerin şekillerine ve çekimlerine bakalım.

I. Я могу́ (сде́лать) – Ben yapabilirim

İlk olarak fiillerin Şimdiki Zaman çekimlerine bakalım. Dikkat! Bu fiillerden sonra gelen fiilin herhangi bir Eylem biçimi kullanılır, fakat daha çok Tamamlanmış Eylem Biçimi tercih edilir.
я могу́ сде́лать – Ben yapabilirim
ты мо́жешь позвони́ть – Sen arayabilirsin
он/она́ мо́жет поня́ть – O anlayabilir
мы мо́жем сде́лать – Biz yapabiliriz
вы мо́жете прие́хать – Siz gelebilirsiniz
они́ мо́гут подожда́ть – Onlar bekleyebilirler

II. Я мог/смог (сделать), я смогу (сделать) - Ben yapabildim, ben yapabileceğim
Sıra, Geçmiş ve Gelecek Zaman Şekillerine geldi.

1) Geçmiş Zaman

Bu fiilin iki biçimi mevcut olduğu için (Tamamlanmamış Eylem Biçimi ‘мочь’ ve Tamamlanmış Eylem Biçimi ‘смочь’) Geçmiş Zaman'da her iki fiil kullanılır.

я мог/смог (Eril)/я могла́/смогла (Dişil) + сде́лать (Mastar) – Ben yapabildim
ты мог/смог (Eril)/ты могла́/смогла́ (Dişil) + сде́лать (Mastar) – Sen yapabildin
он мог/смог (Eril)/она́ могла́/смогла́ (Dişil) + сде́лать (Mastar) – O yapabildi
мы могли́/смогли́ + сде́лать (Mastar) – Biz yapabildik
вы могли́/смогли́ + сде́лать (Mastar) – Siz yapabildiniz
они могли́/смогли́ + сде́лать (Mastar) – Onlar yapabildiler

2) Gelecek Zaman

Gelecek Zaman Şekilleri, Tamamlanmış Fiil Biçiminden oluşur.
я смогу́ + сде́лать (Mastar) – Ben yapabilirim, yapabileceğim
ты смо́жешь + сде́лать (Mastar) – Sen yapabilirsin, yapabileceksin
он/она́ смо́жет + сде́лать (Mastar) – O yapabilir, yapabilecek
мы смо́жем + сде́лать (Mastar) – Biz yapabiliriz, yapabileceğiz
вы смо́жете + сде́лать (Mastar) – Siz yapabilirsiniz, yapabileceksiniz
они смо́гут + сде́лать (Mastar) – Onlar yapabilirler, yapabilecekler

III. Я не могу́/не смогу́ (прие́хать) – Gelemem

Olumsuz Şekli yapmak için ‘мочь/смочь’ fiilinin önüne ‘не’ getirilir:

я не могу́/я не смогу́ отве́тить – Ben cevap veremem
ты не мо́жешь/ты не смо́жешь прийти́ – Sen gelemezsin
он/она́ не мо́жет/не смо́жет уе́хать – O gidemez
мы не мо́жем/не смо́жем сде́лать – Biz yapamayız
вы не мо́жете/не смо́жете прие́хать – Siz gelemezsiniz
они не мо́гут/не смо́гут оста́ться – Onlar kalamazlar

IV. Могу́/смогу́ ли я? – Yapabilir miyim?

Soru Şeklinin üç varyantı mevcuttur.

1) Soru sözcüğü ile Soru

Cümlede soru sözcüğü varsa cümlenin başında kullanılır, sözcük düzeni Olumlu cümledeki gibi kalır:

Что я могу́ для вас сде́лать? – Sizin için ne yapabilirim?
Когда́ я могу́ позвони́ть тебе́? – Ne zaman seni arayabilirim?

2) Soru tonlaması ile Soru

Cümlede soru sözcüğü yoksa soru tonlaması uygulanarak (‘мочь/смочь’ kelimesi vurgulanarak) kullanılır:

Я могу́/смогу́ спросить? – Sorabilir miyim?
Ты мо́жешь/смо́жешь отве́тить? – Cevap verebilir misin?
Вы мо́жете/смо́жете немно́го подожда́ть? – Biraz bekleyebilir misiniz?

3) ‘Ли’ ile Soru Bu tip sorular daha net bir soru oluşturur. Onu uygulamak istediğinizde cümledeki sözcük düzeni değiştirmeniz lazım: ‘мочь/смочь’ fiili cümlenin başına getirilir, ondan sonda ‘ли’ (mı) ve Şahıs Zamiri veya İsim kullanılır:

Могу́/смогу́ ли я поговори́ть с тобо́й? – Ben seninle konuşabilir miyim?
Мо́жешь/смо́жешь ли ты переве́сти это? – Sen bunu tercüme edebilir misin?
Мо́жет/смо́жет ли она́ спроси́ть? – O sorabilir mi?

Şimdi örneklere bakın:

1.
- Ты мо́жешь мне помо́чь? – Bana yardımcı olabilir misin?
- Да, коне́чно. – Evet, tabii.
2.
- Вы смогли́ встре́титься с Серге́ем? – Sergey ile görüşebildiniz mi?
- Да, мы встреча́лись на про́шлой неде́ле. – Evet, geçen hafta görüştük.
3.
- Чем/Как я могу́ вам помо́чь? – Size nasıl yardımcı olabilirim?
- Мне нужна́ заря́дка для моби́льного телефо́на. – Bana telefon şarjı lazım.
4.
- Когда́ ты мо́жешь прие́хать? – Ne zaman gelebilirsin?
- Ду́маю, я смогу́ прие́хать то́лько в конце́ сентября́. – Sanırım, yalnız Eylül’ün sonunda gelebilirim.
5.
- К сожале́нию, я не могу́ отве́тить на э́тот вопро́с. – Maalesef, bu soruya cevap veremiyorum.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

‘Чтобы’ bağlacı – Союз ‘чтобы’

Bugünkü dersimizde Rusça’da Uyum Bağlaçlarına devam ediyoruz, ‘чтобы’ bağlacı üzerinde duracağız.
Daha önce öğrendiğimiz gibi Uyum Bağlaçlar, yan cümlecikleri ana cümleye bağlayan sözcüklerdir.

‘Что́бы’ [ştóbı] bağlacı, bir kişinin bir şey yapmasını istediğini belirtir, ağırlıklı olarak istek, rica ve emir ifade eden fiillerle kullanılır:

говори́ть/сказа́ть, что́бы [gavarít’/skazát’ ştóbı] – söylemek
жела́ть/пожела́ть, что́бы [jılát’/pajılát’ ştóbı] – dilemek, istemek
писа́ть/написа́ть, что́бы [pisát’/napisát’ ştóbı] – yazmak
прика́зывать/приказа́ть, что́бы [prikázıvat’/prikazát’ ştóbı] – emir vermek
проси́ть/попроси́ть, что́бы [prasít’/paprasít’ ştóbı] – istemek, talep etmek
тре́бовать [trébavat’] – istemek, ısrarla istemek
хоте́ть/захоте́ть, что́бы [hatét’/zahatét’ ştóbı] – istemek

Türkçe’deki cümlelerde bunun yerine ‘ki’ bağlacı kullanılır, ayrıca ‘-mAsInI söylemek, -mAsInI yazmak’ yapıları yerine kullanılır. Örnek olarak ‘Я хочу́, что́бы ты пришёл’ cümlesini alalım. Türkçe’de bu cümle iki şekilde söylenir:

1) İsterim ki sen gelesin.
2) Senin gelmeni istiyorum.

Bir önceki dersimizde belirttiğimiz gibi, bu iki cümleden birincisi, Rusça’nın dil yapısına ve mantığına çok yakın, çünkü Rusça’daki cümlelerde, önce ana cümle söylenir, sonra ‘что́бы’ (ki) bağlacı kullanılır, ondan sonra da yan cümle getirilir:

İstiyorum ki sen gelesin. – Я хочу́, что́бы ты пришёл.

Dikkat! Yan cümledeki fiil, her zaman Geçmiş Zamanda kullanılır:

Я хочу́, что́бы ты пришёл. - Senin gelmeni istiyorum.

Мы тре́буем, что́бы вы верну́ли нам де́ньги. - Bize paraları geri vermenizi istiyoruz.

Şimdi örneklere bakın:

1.
- Что она сказа́ла? – Ne dedi?
- Она сказа́ла, что́бы ты не пережива́ла, у нас ещё есть вре́мя. – Senin merak etmemeni (Dişil), daha vaktimiz var olduğunu söyledi/Dedi ki merak etmeyesin, daha vaktimiz var.

2.
- Мы хоти́м, что́бы секрета́рь заказа́л нам такси́ до аэропо́рта. – Sekreterin bizim için havalimanına kadar taksi ayarlamasını istiyoruz/İstiyoruz ki sekreter bizim için havalimanına kadar taksi ayarlasın.

3.
- Жела́ю, что́бы вы всегда́ остава́лись таки́м же бо́дрым и энерги́чным. – Hep böyle dinç ve enerji dolu kalmanızı dileriz/Dileriz ki hep böyle dinç ve enerji dolu kalasınız.

4.
- Ты отпра́вил сообще́ние бра́ту? – Kardeşine mesaj yolladın mı?
- Да. – Evet.
- Что ты написа́л? – Ne yazdın?
- Я написа́л, что́бы он встреча́л нас в аэропорту́ о́коло 12 (двенна́дцати). – Bizi havalimanında saat 12 gibi karşılamasını yazdım/Yazdım ki bizi havalimanında saat 12 gibi karşılasın.

5.
- Серге́й попроси́л, что́бы вы пришли́ немно́го пора́ньше. – Sergey sizin biraz daha erken gelmenizi istedi/rica etti.

6.
- Мы тре́буем, что́бы вы вы́платили нам компенса́цию. – Sizin bize tazminat ödemenizi istiyoruz.

7.
- Нача́льник про́сит, что́бы мы не по́льзовались моби́льными телефо́нами в рабо́чее вре́мя. – Patron, çalışma saatlerinde cep telefonu kullanmamamızı istiyor.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

‘Что’ ve ‘Чтобы’ Bağlaçları - Союзы ‘что’ и ‘чтобы’

Bugünkü dersimizde daha önce değindiğimiz Uyum Bağlaçlarını karşılıklı olarak inceleyeceğiz. Rusça'daki 'союз' kelimesinin farklı anlamları bulunur: bağlaç, insanlar ve devletler arasında birlik, evlilik vs.: 'Европейский союз' - Avrupa Birliği, "неравный союз" - eşit olmayan birlik (yaş farkı veya maddi durumu açısından farklılığı olan birlik, evlilik). Dil Bilgisinde bağlaç olarak 'союз' kelimeleri ve cümleleri birbirine bağlar, böylece kelime ve cümleler arasında bir bağlantı kurulur. Bu derste incelediğimiz her iki bağlaç yan cümlecikleri ana cümleye bağlar, Türkçe’deki ‘ki’ bağlacı karşılığında kullanılır.

Aslında iki bağlacı birbirinden ayıran unsur, farklı fiillerle ve Zamanlarla kullanılması, ayrıca cümlede farklı anlamları vermesidir.

I. Farklı fiillerle kullanılması

‘Что’ [şto] ve ‘что́бы’ [ştóbı] bağlaçları, genel olarak farklı fiillerle kullanılır. Bu fiilleri ezberlemekte fayda var:

Tabloda gördüğünüz gibi, bazı fiiller, aynı zamanda ‘что’ ve ‘что́бы’ bağlaçlarla kullanılır. Örneğin, ‘говорить’, ‘сказать’ ve ‘написать’ fiilleri. Bu fiiller karşımıza gelince bağlacın anlamına bakmamız lazım.

II. Anlam farklılıkları

‘Что’ bağlacı, herhangi bir ifade iletirken, ‘что́бы’ bağlacı, bir istek, rica ve emir ifade eder. Ayrıca, ‘что’ bağlacı, yan cümledeki fiilin herhangi bir zamanıyla kullanılır, ‘что́бы’ ise yan cümledeki fiilin Geçmiş Zamanını gerektirir.

Lütfen, bağlaçlar arasındaki farklılıkları her zaman gözünüzü önünde bulundurmaya çalışın.

Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...

Sirke biletimiz var! – У нас есть билеты в цирк!

[yandx]karaman-olga-karaman/ta2jhjwpvv.3417[/yandx]

Bugünkü dersimizde Rusça’da sirk ile ilgili diyalogları inceleyeceğiz.

Света: Мура́т, у меня́ есть два биле́та в цирк на послеза́втра! – Murat, benim bir sonraki gün için sirke iki biletim var.
Мурат: Я ещё ни ра́зу не был в росси́йском ци́рке! Хотя́ в Ту́рции я одна́жды ходи́л на представле́ние. – Ben Rus sirkine hiç gitmedim. Oysa Türkiye’de bir defa bir sirk gösterisine gitmiştim.
Света: Кого́ ты там ви́дел? – Orada kimleri gördün?
Мурат: Там бы́ли фо́кусники, они́ пока́зывали фо́кусы. Пото́м на сце́ну вы́шел укроти́тель с ти́грами и льва́ми, они́ пры́гали с ту́мбы на ту́мбу и выполня́ли ра́зные трю́ки. Мне понра́вилось. А ты когда́ ходи́ла в цирк в после́дний раз? – Orada hokkabazlar vardı, hokkabazlık numaralarını yaptılar. Sonra da hayvan terbiyecisi kaplan ve aslanlarıyla sahneye çıktı. Hayvanlar tabandan tabana atlayarak farklı trükleri yaptı. Çok hoşuma gitti. Sen de en son sirke ne zaman gittin?
Света: В де́тстве мы ча́сто быва́ли в ци́рке, но пото́м всё ка́к-то не получа́лось. Говоря́т, что сейча́с идёт хоро́шее представле́ние, мно́го интере́сных номеро́в. – Çocukluğumda sık sık sirke gidiyorduk, fakat sonra hiç denk gelmedi. Şimdi güzel bir gösteri varmış, güzel numara çokmuş.
Мурат: Тогда́ дава́й схо́дим. – O zaman gidelim.

цирк [tsırk] – sirk
ни ра́зу [ni rázu] – hiç
одна́жды [adnájdı] – bir gün, bir defa
представле́ние [pritstavléniye] – gösteri
фо́кусник [fókusnik] – hokkabaz
пока́зывать фо́кусы - [pakázıvat’ fókusı] – hokkabazlık numarasını yapmak
выходить на сце́ну [vıhadít’ na stsénu] – sahneye çıkmak
укроти́тель [ukratítil’] – hayvan terbiyecisi
ти́гр [tigr] – kaplan
лев [lef] – aslan
ту́мба [túmba] – taban
трю́к [tryuk] – trük
номер [nómir] – numara

* * *

Мурат: Вот на́ши места́. Отсю́да непло́хо ви́дно. Начина́ется пе́рвое отделе́ние. Посмотри́ в програ́ммку. Како́й но́мер в програ́мме пе́рвый? – İşte yerlerimiz. Budan (her şey) iyi görünüyor. İlk bölüm başlıyor. Kitapçığa bak. Programdaki ilk numara ne?
Света: Возду́шные гимна́сты. Смотри́, они́ выхо́дят на аре́ну, забира́ются на трапе́цию, начина́ют выполня́ть гимнасти́ческие трю́ки. – Hava jimnastikçiler. Bak, arenaya çıkıyor, trapeze tırmanıyor, jimnastik trükleri yapmaya başlıyorlar.
Мурат: Как здо́рово! А вдруг кто́-нибудь сорвётся? Там же о́чень высоко́! – Ne güzel! Ya bir kimse kopup düşerse? Orası çok yüksek!
Света: Не пережива́й, они́ не упаду́т, их де́ржат специа́льные тро́сы. – Merak etme, onlar düşmez, onları özel halatlar tutuyor.
Мурат: Что сейча́с? – Sırada ne var?
Света: Жонглёры. Ви́дишь, у них в рука́х була́вы. Сейча́с они́ начну́т жонгли́ровать и́ми. – Jonglörler. Görüyor musun, ellerinde topuzlar var. Şimdi onlarla (tpuzlarla) hokkabazlık yapmaya başlarlar.
Мурат: Наве́рное, что́бы так жонгли́ровать, ну́жно до́лго тренирова́ться. – Galiba, hokkabazlık yapmak için çok antreman yapmak lazım.
Света: Коне́чно. А тепе́рь кло́уны! По́сле кло́унов мы уви́дим дрессиро́ванных слоно́в. – Tabii ki! Şimdi de palyaçolar (çıkıyor)! Palyaçolardan sonra da terbiyeli filleri göreceğiz.

отделе́ние [atdileniye] – bölüm
програ́ммка [pragramka] – kitapçık
програ́мма [pragramma] – program
возду́шные гимна́сты [vazduşnıyi gimnastı] – hava jimnastikçiler
аре́на [arena] – arena
забира́ться [zabiratsa] – tırmanmak
трапе́ция [trapetsıya] – trapez
сорваться [sarvatsya] – koparak düşmek
тро́с [tros] – halat
жонглёр [janglyor] – jonglör
булава́ [bulavа́] – topuz
жонгли́ровать [jangliravat’] – hokkabazlık yapmak
тренирова́ться [treniravatsa] – antreman yapmak
кло́ун [kloun] – palyaço
дрессиро́ванный [drisirovannıy] – terbiyeli (hayvan)
слон [slon] – fil

* * *

Мурат: Второ́е отделе́ние. Что тепе́рь? – İkinci bölüm (başlıyor). Sırada ne var?
Света: Тепе́рь – эквилибри́сты. Ви́дишь, э́тот челове́к баланси́рует на ша́ре, а э́ти дво́е хо́дят на ходу́лях. И то́же жонгли́руют! – Sırada cambazlar var. Görüyor musun, bu adam kürede dengeyi korumaya çalışıyor, diğer ikisi de ayaklık üstünde yürüyor.
Мурат: Замеча́тельно! Молодцы́! – Çok güzel! Bravo!
Света: Подожди́, сейча́с ещё бу́дет выступа́ть канатохо́дец. Вон там над аре́ной натя́нут кана́т! – Dur, şimdi de ip cambazı çıkacak. Orada, arena üzerinde bir ip gerildi.
Мурат: А вот и канатохо́дец. Смотри́, у него́ в рука́х дли́нная па́лка. – İşte ip cambazı. Bak, ellerinde uzun bir sopa var.
Света: Э́то шест, он помо́жет ему́ сохраня́ть равнове́сие. Посмо́трим... Идёт... Да, действи́тельно, дошёл до конца́. Молоде́ц! Бра́во! – Bu sırık, dengeyi korumasını sağlıyor. Haydi bakalım...Yürüyor...Evet, gerçekten (ipin) sonuna vardı. Afferin! Bravo!
Мурат: Кто сейча́с? – Kim var sırada?
Света: О, сейча́с вы́ступят цирковы́е нае́здники! Смотри́, каки́е замеча́тельные трю́ки! – Şimdi at cambazları çıkacak! Bak, trükleri ne kadar güzel!
Мурат: Э́то мой люби́мый но́мер! – Bu, en sevdiğim numara!
Света: Ну как, тебе́ понра́вилось? – Nasıl, beğendin mi?
Мурат: Да, спаси́бо. Хорошо́, что мы пришли́ на э́то представле́ние, мне о́чень понра́вилось! – Evet, teşekkür ederim. İyi ki bu gösteriye geldik, çok hoşuma gitti.
Света: Мне то́же. Спаси́бо, что соста́вил мне компа́нию! – Benim de hoşuma gitti. Benimle geldiğin için teşekkür ederim.

эквилибри́ст [ekvilibríst] – cambaz
баланси́ровать [balansíravat’] – dengeyi korumak
ша́р [şar] – küre
хо́дить на ходу́лях [hadít’ na hadúlyah] – ayaklık üstünde yürümek
канатохо́дец [kanatahódits] – ip cambazı
кана́т [kanát] – ip шест [şest] – sırık
цирковы́е нае́здники [tsırkavı́yi nayézdniki] – at cambazları
соста́вить компа́нию [sastávit’ kampániyu] – beraber gitmek

Rus Sirkinin ayrılamaz bir parçası olan ve İsaak Dunayevki tarafından yazılan Sirk Marşını dinlemek için: