RUSÇA’DA FİİL DURUMLARI
A - Rusça fiiller iki şekildedir:
Sürekli (несовершенный вид) ve Süreksiz (совершенный вид)
Çoğu dildekinin aksine Rusça’da hareketi tanımlayan fiiller okumak, yapmak , inşa etmek...vb. bir tane iken Rusça’da bunlar büyük çoğunlukla iki tanedir: okumak: читать (несовершенный вид), прочитать (совершенный вид), yapmak: делать (несовершенный вид), сделать (совершенный вид), inşa etmek: строить (несовершенный вид), построить (совершенный вид)...vb.
Fiiller sonlarına gelen eklerle ya da başlarına gelen isim filllerle çekimlenirler. Sürekli ve süreksiz fiillerin bulunduğu zamanlar birbirinden ayrıdır;
Sürekli:
читать - okumak
чита́ю - okuyorum
чита́л - okuyordum
буду чита́ть - okuyacağım
Sürekli durumdaki fiil henüz bitmemişlik ifade ettiğinden, yapılan iş devamlılık gösterir. O nedenle sürekli fiillerin şimdiki, geçmiş, karmaşık gelecek zamanları vardır. Sürekli fiilin şimdiki zamanında adından da anlaşılacağı gibi şu an olan olay anlatılır. Sürekli fiilin geçmiş zamanı henüz yapılmakta olan bir geçmiş zamandır, eylem tamamlanmamıştır, geçmiş zamanda başlamıştır ve bitip bitmediği belli değildir. Sürekli fiilin gelecek zamanında yine bir belirsizlik durumu söz konusudur. Fiilden, gelecekte bunu yapacağım ama yine de kesin değil anlamı çıkmaktadır.
Süreksiz:
прочитать - okumak
прочита́л- okudum
прочита́ю - okuyacağım
Süreksiz fiilerde ise kesin bir yapılmışlık ya da yapılacaklık durumu söz konusudur. Bu yüzden süreksiz fiilde şimdiki zaman yoktur. Fiilin geçmiş zamanında yapılan işin kesin olarak bittiğini anlarız. Gelecek zamanı ise planlanmış ve yine kesin olarak yapılacak olan işi belirtir.
Unutmayalım:
SÜREKLİ DURUM (НЕСОВЕРШЕННЫЙ ВИД)
1. şimdiki zaman
2. geçmiş zaman
3. karmaşık gelecek zaman
SÜREKSİZ DURUM (СОВЕРШЕННЫЙ ВИД)
1. geçmiş zaman
2. basit gelecek zaman
B - Sürekli ve süreksiz fiillerin çekimlerini inceleyelim:
Sürekli fiil:
читать - okumak
Şimdiki Zamandaki çekimli hali:
я чита́ю - okuyorum
ты читаешь - okuyorsun
он,она,оно читает - okuyor
мы чита́ем - okuyoruz
вы чита́ете - okuyorsunuz
они чита́ют - okuyorlar
Burada üçüncü tekil şahısın Rusça’daki dişi, erkek ve orta cinsi için çekimi verilmiştir. Süreksiz fiillerin şimdiki zamandaki diğer çekimlerine sitemizde bulunan fiil çekimleri bölümünden ulaşabilirsiniz.
Geçmiş Zamandaki çekimli hali:
я чита́л - okuyordum
ты чита́л - okuyordun
он,она,оно чита́л - okuyordu
мы чита́ли - okuyorduk
вы чита́ли - okuyordunuz
они чита́ли - okuyorlardı
Geçmiş zamanda 1.2. ve 3. tekil şahıslarla 1.2. ve 3. çoğul şahısların çekimleri aynıdır. Burada çekimler erkek ve orta cins için verilmiştir. Eylemi gerçekleştiren dişi ise fiilin sonuna (а) gelecek ve fiil “чита́ла” olacaktır. Çoğul halinde ise değişmeyecek ve yine çoğul takısı olan (и) yi alarak чита́ли olacaktır. Rusça’da çoğulluk cinsiyete göre değişmez.
Karmaşık Gelecek Zamandaki çekimli hali:
я буду чита́ть - okuyacağım
ты будешь чита́ть - okuyacaksın
он,она,оно будет чита́ть - okuyacak
мы будем чита́ть - okuyacağız
вы будете чита́ть - okuyacaksınız
они будут чита́ть - okuyacaklar
Karmaşık gelecek zamanda çekime uğrayan fiil değil fiilin önündeki быть fiilidir. Fiilin kendisi mastar halinde kalır.
Süreksiz fiil:
Прочитать - okumak
Geçmiş zamandaki çekimli hali:
я прочита́л - okudum
ты прочита́л - okudun
он,она,оно прочита́л - okudu
мы прочита́ли - okuduk
вы прочита́ли - okudunuz
они прочита́ли - okudular
Süreksiz fiilin geçmiş zamanı da aynen sürekli fiilin geçmiş zamanı gibi çekimlenir. 1.2. ve 3. tekil şahıslarla 1.2. ve 3. çoğul şahısların çekimleri aynıdır. Eylemi gerçekleştiren dişi ise fiilin sonuna (а) gelecek ve fiil “прочита́ла” olacaktır. Çoğul halinde ise değişmeyecek ve yine çoğul takısı olan (и) yi alarak "прочита́ли" olacaktır.
Gelecek zamandaki çekimli hali:
я прочита́ю - okuyacağım
ты прочита́ешь - okuyacaksın
он,она,оно прочита́ет - okuyacak
мы прочита́ем - okuyacağız
вы прочита́ете - okuyacaksınız
они прочита́ют - okuyacaklar
Süreksiz fiilin gelecek zamanı sürekli fiilin şimdiki zamanı gibi çekilir. O yüzden karıştırmamak gerekir. Çünkü biri yerine diğerini kullanırsak anlam tamamen değişebilir.
C - Süreksiz fiilleri sürekli hale ya da sürekli fiilleri süreksiz hale getirmenin pek çok ve karmaşık yolu vardır ve çeşitli kurallara bağlanmıştır.Ancak bir de kuralları olmayan fiiller vardır. Bunlardan bazılarını aşağıda bulabilirsiniz.
Sürekli Süreksiz Anlamı
говорить сказать konuşmak,söylemek
класть положить koymak
брать взять almak
садиться сесть oturmak
становиться стать durmak
Отредактировано tayas (2013-03-03 21:04:31)
