Прямая речь (doğrudan anlatım)- высказывание, дословно, передаваемая без изменений, введённое в авторскую речь.
Действие протекает в прошедшем, настоящем или настоящем-будущем (в значении настоящего) времени
Başkasına ait bir söz, hiç değiştirilmeden "dedi, demiş, diyor,der" gibi ana yargıya bağlanarak aktarılıyorsa buna "doğrudan anlatım" denir. Doğrudan anlatımlarla kendi görüşlerimizin inandırıcılığını artırmış oluruz. Bu aktarım kimi zaman tırnak (" ") içinde kimi zaman da virgülle (,) yapılır.
Прямая речь выделяется или кавычками (" "), или запятой (,).
Примеры:
Annem: "Sezgi, bilgiden yüğrüktür." derdi.
Ben bu işin böyle yapılmasını istemedim, dedi.
Ali: “Bu kitabı iki kez okudum.” dedi.
Öğretmen:” Bu test sorularını evde çözeceksiniz.” dedi.
Dersten sonra etüt yapacağız, dediler.
Başbakan: “Kıbrıs, bizim toprağımızdır.” dedi.
Öğretmen, Ali’ye: “Arkadaşına söyle, yarın ödevini mutlaka getirsin!” dedi.
В турецком языке прямая речь оформляется посредством
1. глагола «сказать» - demek, diyor, demiş, der
2. деепричастия от этого же глагола diye в сочетании с другими глаголами:
söylemek сказать,
bağırmak закричать,
cevap vermek ответить,
yanıtlamak ответить,
sormak спросить
duymak слышать и т. п.
1. Ceyda, arkadaşına: “Benimle oynar mısın?” dedi.
2. Annesi yarışmada birinci olan kızına şöyle dedi: “Seninle gurur duyuyorum!”
3. Livy: “Deneyim aptalların öğretmenidir” der.
4. Mevlana: “Kargalar ötmeye başlayınca bülbüller susar.” Demiş.
5. En iyi romanlar, bir bunalım döneminde yazılır, der Dostoyevski.
6.Turgut Uyar : “Nobel Ödülünü kazanan bu yazarı, en içten dileklerimle kutlarım.” Diyor.
7. Arkadaşım bana, bu film gerçekten çok güzel, dedi.
8. Öğretmenlerimiz, önce konuyu çalışın sonra da konuyla ilgili soru çözün, diyorlar.
9.Mevlana: "Balığa sudan başkası azaptır." demiş.
10. Anne: "Mehmet Moskova'ya gitti." diye söyledi. Мама сказала: «Ахмед уехал в Москву»
Косвенная речь . (dolaylı anlatım) - это недословная передача речи лица при помощи дополнительных придаточных предложений. Передаются от лица рассказчика, а не от лица, чья речь передаётся.
В турецком языке косвенная речь обычно оформляется посредством слов:
belirtti, ifade etti, söyledi
Başkasına ait bir söz (genellikle bire bir anımsanmadığı için) söz söyleyenin kendi cümlesiyle aktarılır. Bu aktarımda önemli olan, sözün içeriğinin değiştirilmemesidir. Amaç, yine bir görüşü inandırıcı kılmak ya da sadece aktarımdır.
Not: "Dolaylama" ile "dolaylı anlatımı" karıştırmayınız.
Annem, bizim dediği Edison'u çok büyük adam sayardı.
Bu işin böyle yapılmasını istemediğini söyledi.
Balzac, şiirin bir emek işi olduğunu söyler.
В косвенной речи используется развёрнутое определение на -dıк (в утвердительной или отрицательной формах) с суффиксами принадлежности и суффиксом нужного падежа в сочетании с главным сказуемым.
Внимание. Действующее лицо развёрнутого дополнения выражается притяжательным местоимением или существительным в родительном падеже.
1. Ceyda, arkadaşına kendisiyle oynayıp oynamayacağını sordu
2. Annesi yarışmada birinci olan kızına kendisiyle gurur duyduğunu söyledi.
3. Einstein, hayal kurmanın bilgiden önemli olduğunu söylemiş.
4. Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakinin anlayabildiği kadardır görüşünü Mevlâna dile getirmiştir.
5. En iyi romanların bir bunalım döneminde yazılacağını söylüyor Dostoyevski
6. Turgut Uyar, bir yazısında , Nobel Ödülü kazanan bu yazarı en içten dilekleriyle kutladığını belirtiyor.
7. Arkadaşım bana bu filmin çok güzel olduğunu söyledi.
8. Öğretmenlerimiz, bizden, konuları çalışıp sonra da bu konularla ilgili soru çözmemizi istiyorlar.
9.Mevlana balık için sudan başkasının azap olduğunu söylemiş.
10. Anne, Mehmet'in Moskova'ya gittiğini söyledi. Мама сказала, что Ахмед уехал в Москву.
11. Bir resmin bin kelimeden değerli olduğunu ifade etti.
Преобразование прямой речи в косвенную
Различие между глаголами demek «сказать» и söylemek «сказать», «говорить» состоит в том,
что глагол demek употребляется главным образом в конструкциях прямой речи , а глагол söylemek используется в конструкциях косвенной речи и в некоторых других случаях («скажите, кто вы», «он сказал несколько слов по этому вопросу»,
«я тоже это говорю = ben de bunu söylüyorum).
1. Прямая речь Doğrudan Anlatım:
“…” dedi. = kişinin sözünü aynen / doğrudan almakla yapılır.
Пример:
1) Ahmet, “Buralarda kışlar çok sert geçiyor.” dedi.
2) İsmet, “Ben gidiyorum.” dedi — Исмет сказал: “Я ухожу.”
2. Косвенная речь Dolaylı Anlatım:
… diğini söyledi. = kişinin sözünü dolaylı olarak almakla yapılır.
Пример:
1) Ahmet, buralarda kışların çok sert olduğunu söyledi.
2) Ismet, gittiğini söyledi. — Исмет сказал что уходит
Прямая речь | Косвенная речь |
